каза́цкі каза́цкий, каза́чий

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

каза́цкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да казака ​1, казакоў, належыць ім. Казацкі конь. Казацкія вусы. // Які складаецца з казакоў; які мае адносіны да войска, што складаецца з казакоў. Казацкае войска. Казацкі полк. Казацкі афіцэр.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каза́к¹, -а́, мн. казакі́, -о́ў і каза́кі, -аў, м.

1. У 15—17 стст. ва Украіне і ў Расіі: член ваенна-земляробчай абшчыны пасяленцаў на ўскраінах дзяржавы, якія ўдзельнічалі ў абароне дзяржаўных граніц.

Данскія казакі.

2. Селянін, патомак гэтых пасяленцаў (на Доне, на Кубані і ў некаторых іншых мясцовасцях), а таксама радавы вайсковай часці з гэтых сялян.

Дывізіі кубанскіх і данскіх казакаў.

◊

Вольны казак — пра свабоднага чалавека, які ні ад каго не залежыць.

|| памянш.-ласк. казачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. (да 2 знач.).

|| прым. каза́цкі, -ая, -ае і каза́чы, -ая, -ае.

Казацкі конь.

Казачая дружына.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

каза́цкий каза́цкі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

каза́чий каза́цкі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ура́днік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. У царскай арміі: казацкі унтэр-афіцэр.

2. У царскай Расіі: ніжэйшы чын павятовай паліцыі.

|| прым. ура́дніцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

есаву́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

Казацкі афіцэрскі чын, роўны чыну капітана ў пяхоце і ротмістра ў кавалерыі, а таксама асоба, якая мела гэты чын.

|| прым. есаву́льскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хару́нжы, -ага, мн. -ыя, -ых, м.

1. Казацкі афіцэрскі чын, роўны падпаручніку, ужываецца і ў сучасных арміях некаторых краін, а таксама асоба, якая мае гэты чын.

2. Сцяганосец у войску (гіст.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

каза́чы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і казацкі. Казачая сотня. □ К таму часу ў Берастэчка К дружыне казачай Прыблукаўся пан Патоцкі. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

есау́л, ‑а, м.

Афіцэрскі чын у казацкіх войсках царскай арміі, роўны чыну капітана ў пяхоце і ротмістра ў кавалерыі. // Асоба, якая мела гэты чын. Казацкі есаул.

[Цюрк.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)