кавалеры́йскі
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
кавалеры́йскі |
кавалеры́йская |
кавалеры́йскае |
кавалеры́йскія |
| Р. |
кавалеры́йскага |
кавалеры́йскай
кавалеры́йскае |
кавалеры́йскага |
кавалеры́йскіх |
| Д. |
кавалеры́йскаму |
кавалеры́йскай |
кавалеры́йскаму |
кавалеры́йскім |
| В. |
кавалеры́йскі (неадуш.)
кавалеры́йскага (адуш.) |
кавалеры́йскую |
кавалеры́йскае |
кавалеры́йскія (неадуш.)
кавалеры́йскіх (адуш.) |
| Т. |
кавалеры́йскім |
кавалеры́йскай
кавалеры́йскаю |
кавалеры́йскім |
кавалеры́йскімі |
| М. |
кавалеры́йскім |
кавалеры́йскай |
кавалеры́йскім |
кавалеры́йскіх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
кавалеры́йскі кавалери́йский
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кавалеры́йскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да кавалерыі, да кавалерыстаў, належыць ім. Кавалерыйскі атрад. Кавалерыйскі казакін. Кавалерыйская атака. □ Кавалерыйская шабля і маўзер у драўлянай кабуры целяпаліся ля страмён. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кавале́рыя, -і, ж.
Конніца, коннае войска.
|| прым. кавалеры́йскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кавалери́йский кавалеры́йскі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стэк, -а, мн. -і, -аў, м.
Пругкі бізун, які выкарыстоўваецца пры верхавой яздзе.
Кавалерыйскі с.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́нны, -ая, -ае.
1. гл. конь.
2. Які прыводзіцца ў рух коньмі.
Конная касілка.
3. Які мае адносіны да конніцы; кавалерыйскі.
К. ўзвод.
К. атрад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Мунду́р, ваўк. мунду́рак ’мундзір’ (Нас., Сл. ПЗБ). З польск. mundur, mundurek ’тс’ (Кюнэ, Poln., 79), якія з ням. Montur ’тс’. Голуб-Ліер (325) выводзіць ням. лексему з ісп. montura ’кавалерыйскі рыштунак’ < montar ’надзяваць рыштунак’. Параўн. франц. monter un cheval ’выступіць на кані’. Гл. таксама мундзір.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
раз’е́зд, -у і -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. -у, гл. раз’ехацца.
2. -у, звычайна мн. Паездкі ў розныя месцы.
Ён месяцамі бывае ў раз’ездах.
3. -а. Невялікае кавалерыйскае падраздзяленне, якое накіроўваецца для разведкі, аховы, сувязі ва ўмовах ваенных дзеянняў.
Кавалерыйскі р.
4. -а. Раздваенне аднакалейнага чыгуначнага пуці.
Цягнік спыніўся на раз’ездзе.
|| прым. раз’язны́, -а́я, -о́е (да 2 і 4 знач.).
Р. конь.
Р. пуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мане́ўр, ‑а, м.
1. Перамяшчэнне баявых сіл з мэтай нанесці ўдар праціўніку. Кавалерыйскі атрад Жаўны.. павінен зрабіць абходны манеўр і зайсці ў тыл немцам. Шамякін.
2. перан. Прыём з мэтай ашукаць, перахітрыць каго‑н. Таня зразумела нескладаны манеўр юнака: ён хацеў прабіцца без чаргі і заняць у вагоне месца на ўсю шумлівую кампанію. Даніленка.
3. толькі мн. (мане́ўры, ‑аў). Тэхнічныя заняткі вялікай колькасці войск або флоту ва ўмовах, блізкіх да баявых. — Ні дрэннае надвор’е, ні суровыя баявыя абставіны, — гаварыў камдыў, — не маглі зламаць волі і ўпартасці байцоў на манеўрах. Каваль.
4. толькі мн. (мане́ўры, ‑аў). Перамяшчэнне вагонаў і паравозаў на чыгуначных пуцях для састаўлення паяздоў.
[Фр. manoeuvre.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)