зле́зці, -зу, -зеш, -зе; злез, зле́зла; злезь; зак.
1. Сысці, спусціцца, прытрымліваючыся рукамі, нагамі.
З. з дрэва.
З. з калёс.
2. Пра пасажыра: выйсці, даехаўшы да якога-н. месца (разм.).
На наступным прыпынку злезем.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адстаць, адваліцца.
Скура злезла.
Фарба злезла.
4. Зняцца (пра адзенне, абутак; разм.).
Бот злез з нагі.
|| незак. зла́зіць, зла́жу, зла́зіш, зла́зіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зле́зці
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зле́зу |
зле́зем |
| 2-я ас. |
зле́зеш |
зле́зеце |
| 3-я ас. |
зле́зе |
зле́зуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зле́з |
зле́злі |
| ж. |
зле́зла |
| н. |
зле́зла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зле́зь |
зле́зьце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
зле́зшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зле́зці сов.
1. в разн. знач. слезть; (с коня — ещё) спе́шиться;
з. з дрэ́ва — слезть с де́рева;
з. з каня́ — слезть (спе́шиться) с ло́шади;
бот злез з нагі́ — сапо́г слез с ноги́;
но́гаць злез — но́готь слез;
2. (о краске) слезть, сойти́;
фа́рба ~зла — кра́ска сле́зла (сошла́)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зле́зці, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; зак.
1. Прытрымліваючыся рукамі, нагамі, спусціцца адкуль‑н. Злезці з дрэва. □ Пятрусь выпусціў з рук вяроўку і злез са званіцы. Колас. // Устаць або сысці адкуль‑н. (звычайна з цяжкасцю). [Аграном] ціха злез з ложка. Бядуля. Вэня пусціў каня паволі, злез з саней і дастаў з кішэні партабак. Чорны.
2. Разм. Выйсці, даехаўшы да якога‑н. месца, прыпынку (пра пасажыра). Кіламетраў за шэсць ад дома яму трэба было злезці з фурманкі. Чорны. На апошнім прыпынку хлопчыкі злезлі, пагулялі трохі, пакуль прыйшоў другі аўтобус, і першымі ўвайшлі ў яго. Пальчэўскі.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адстаць, адваліцца, пакінуўшы пашкоджанае або аголенае месца на чым‑н. Фарба злезла. Ногаць злез. □ — Гнойныя струпы ніколі з мяне не злезуць, хоць бы я быў здаровы і хадзіў у блішчастай манішцы. Чорны.
4. Разм. Зняцца (пра адзенне, абутак). Бот злез з нагі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спе́шыцца, -шуся, -шышся, -шыцца; зак.
Злезці з каня.
Атрад спешыўся.
|| незак. спе́швацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
отшелуши́ться зле́зці, злупі́цца, ачы́сціцца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
злупі́цца, злупіцца; зак.
Разм. Злезці, садрацца з паверхні чаго‑н. Злупілася фарба з падлогі. Кара злупілася з дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спе́шиться сов. спе́шыцца, зле́зці (з каня́), мног. пазла́зіць (з ко́ней).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазла́зіць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -зіць; -зім, -зіце, -зяць; зак.
1. Злезці адкуль-н. — пра ўсіх, многіх.
Хлопцы пазлазілі з веласіпедаў.
2. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Знікнуць з паверхні чаго-н.
Ад сонца пазлазіла скура з цела.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)