зе́мскі, -ая, -ае.

1. гл. земства.

2. Агульнадзяржаўны (гіст.).

Земскае апалчэнне.

○

Земскі начальнік — у царскай Расіі — чыноўнік з судова-адміністрацыйнай і паліцэйскай уладай, кіраўнік сялянскага насельніцтва пэўнага раёна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зе́мскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зе́мскі зе́мская зе́мскае зе́мскія
Р. зе́мскага зе́мскай
зе́мскае		 зе́мскага зе́мскіх
Д. зе́мскаму зе́мскай зе́мскаму зе́мскім
В. зе́мскі (неадуш.)
зе́мскага (адуш.)		 зе́мскую зе́мскае зе́мскія (неадуш.)
зе́мскіх (адуш.)
Т. зе́мскім зе́мскай
зе́мскаю		 зе́мскім зе́мскімі
М. зе́мскім зе́мскай зе́мскім зе́мскіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зе́мскі

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз. мн.
м. -
Н. зе́мскі зе́мскія
Р. зе́мскага зе́мскіх
Д. зе́мскаму зе́мскім
В. зе́мскага зе́мскіх
Т. зе́мскім зе́мскімі
М. зе́мскім зе́мскіх

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зе́мскі ист. зе́мский;

~кае апалчэ́нне — зе́мское ополче́ние;

~кая шко́ла — зе́мская шко́ла;

з. ўрач — зе́мский врач;

з. нача́льнік — зе́мский нача́льник

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зе́мскі, ‑ая, ‑ае.

Гіст.

1. Агульнадзяржаўны. Земскі сабор.

2. Які меў адносіны да земства. Земскі сход. // Які належаў земству. Земская школа. Земская бальніца. // Які знаходзіўся на службе ў земстве. Земскі ўрач.

3. у знач. наз. зе́мскі, ‑ага, м. Тое, што і земскі начальнік. Як бач зляцелася ўсё вараннё — прыстаў, земскі, суддзя... Якімовіч.

•••

Земскі начальнік гл. начальнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зе́мства, -а, мн. -ы, -аў, н. (гіст.).

Мясцовае самакіраванне ў сельскіх мясцовасцях з перавагай дваранства ў яго органах.

Губернскае з.

Павятовае з.

|| прым. зе́мскі, -ая, -ае.

Земская ўправа.

З. сход.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зе́мский ист.

1. прил. зе́мскі;

зе́мский нача́льник зе́мскі нача́льнік;

зе́мский собо́р зе́мскі сабо́р;

2. в знач. сущ. зе́мскі, -кага м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зе́мец, ‑мца, м.

Разм. У дарэвалюцыйнай Расіі — земскі дзеяч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

собо́р

1. (собрание) ист. сабо́р, -ра м.;

зе́мский собо́р зе́мскі сабо́р;

2. (церковь) сабо́р, -ра м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сярмя́га, ‑і, ДМ ‑мязе, ж.

Верхняе адзенне з даматканага сукна. На нарах стаяў чалавек у доўгай палескай сярмязе цёмна-карычневага колеру. Пестрак. Земскі, ціха гушкаючыся на крэсле, аглядаў сагнутую постаць Максіма ў мокрай сярмязе, гразкіх лапцях. Каваль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)