зда́ча

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. зда́ча
Р. зда́чы
Д. зда́чы
В. зда́чу
Т. зда́чай
зда́чаю
М. зда́чы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зда́ча² гл. здацца¹.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зда́ча¹, -ы, ж.

1. гл. здаць.

2. Лішак грошай, які вяртаецца пры разліку; рэшта.

Атрымаць здачу.

З. з пяці тысяч рублёў.

◊

Даць здачы каму (разм.) — адказаць ударам на ўдар.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зда́ча ж.

1. в разн. знач. сда́ча; см. здава́ць;

2. (деньги) сда́ча;

◊ даць ~чы — дать сда́чи

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зда́ча, ‑ы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. здаваць — здаць (у 1–6 знач.). Здача збожжа дзяржаве. Здача экзаменаў.

2. Лішак грошай, які вяртаецца пры разліку. Даць здачу. // перан. Адказ на ўдар або знявагу. [Добка], калі яго нават аблаюць і пакрыўдзяць, не мог даць здачы. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зда́цца¹, зда́мся, здасіся, зда́сца; здадзімся, здасце́ся, здаду́цца; зда́ўся, здала́ся, -ло́ся; зда́йся; зак.

1. Спыніўшы супраціўленне, прызнаць сябе пераможаным.

З. ў палон.

2. Аслабець, страціць сілы.

Апошні год ён зусім здаўся.

3. Даверыцца каму-, чаму-н., паспадзявацца на каго-, што-н.

Я на вас здаўся, а вы тут вось што робіце.

|| незак. здава́цца, здаю́ся, здае́шся, здае́цца; здаёмся, здаяце́ся, здаю́цца; здава́йся.

|| наз. зда́ча, -ы, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

здаць, здам, здасі́ здасць; здадзім, здасце́, здаду́ць; здаў, здала́, -ло́; здай; зда́дзены; зак.

1. каго-што. Перадаць каму-н. (пра наяўнае, выкананае, даручанае).

З. рэчы ў багаж.

З. дакументы ў архіў.

З. дзяжурства.

З. хлеб дзяржаве.

З. манаграфію ў друк.

З. затрыманага ў міліцыю.

2. што. Аддаць у наём.

З. пакой кватарантам.

З. зямлю ў арэнду.

3. што. Уступіць, аддаць непрыяцелю (у выніку няўдачнага бою ці без бою).

З. горад.

З. пазіцыі (таксама перан.).

4. што. Аслабіць, зменшыць, не справіўшыся.

З. тэмп работы.

5. што. Раздаць у гульні (карты).

6. што. Вытрымаць іспыты на веды, уменне.

З. залік.

З. нормы па бегу.

7. Стаць слабейшым, цішэйшым, горшым (разм.).

Пад вясну мароз здаў.

Сэрца здало.

Машына здала.

|| незак. здава́ць, здаю́, здае́ш, здае́; здаём, здаяце́, здаю́ць; здава́й.

|| наз. зда́ча, -ы, ж. (да 1—3, 5 і 6 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хлебазда́ча, -ы, ж.

Планавая здача збожжа дзяржаве сельскагаспадарчымі прадпрыемствамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хлебапаста́ўкі, -та́вак, адз. хлебапаста́ўка, -і, ж.

Планавая здача збожжа дзяржаве.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сда́ча ж.

1. (действие) зда́ча, -чы ж., здава́нне, -ння ср.;

сда́ча го́рода зда́ча го́рада;

сда́ча экза́менов зда́ча экза́менаў;

сда́ча кварти́ры в наём зда́ча (здава́нне) кватэ́ры ў наём;

2. (деньги) зда́ча, -чы ж., рэ́шта, -ты ж.;

◊

дать сда́чи а) даць рэ́шты; б) перен., разг. даць зда́чы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)