звы́кнуць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
звы́кну |
звы́кнем |
| 2-я ас. |
звы́кнеш |
звы́кнеце |
| 3-я ас. |
звы́кне |
звы́кнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
звы́к |
звы́клі |
| ж. |
звы́кла |
| н. |
звы́кла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
звы́кні |
звы́кніце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
звы́кшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
звы́кнуць сов. (приобрести привычку) привы́кнуть;
звык на́шча куры́ць — привы́к натоща́к кури́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
звы́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. звык, ‑ла; зак., з інф. і дадан. сказам.
Разм. Набыць прывычку рабіць што‑н. пэўным чынам; прывыкнуць. [Клямт] даўно звык моўчкі падпарадкоўвацца старшым. Мележ. [Паненкі] даўно звыклі, каб іх забаўлялі, жартавалі з імі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звыка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае;
Незак. да звыкнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звыка́ць несов. (приобретать привычку) привыка́ть; см. звы́кнуць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Во́бык ’звычай’ (Яруш.). Рус. о́бык, серб.-харв. обіка ’тс’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад абыкнуць ’звыкнуць’. Параўн. рус. дыял. абыкнуць ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аго́ўтацца, агойтацца ’звыкнуць, супакоіцца’ (БРС, Шат., Бір. дыс., Бяльк., Гарэц., Янк. I), ’прыйсці да памяці’ (КЭС, Некр.), ’ачысціцца ад гразі’ (Шат., Касп.). Няясна. Зыходная форма павінна быць *гоўтацца (параўн. укр. (о)говтатися). Магчыма, запазычанне. Этымалогіі на славянскай глебе няма і слова мае вельмі звужаны арэал (беларуска-ўкраінская ізалекса?). Тады з балт.: літ. gul̃ti ’легчы адпачываць, спаць’, gùlta ’пасцель, ложа’, лат. gùlta ’тс’. Бел. *гоўтацца ’адпачываць’ дало агоўтацца ’звыкнуць, супакоіцца, прыйсці да памяці’. У гэтым выпадку няясна, як вытлумачыць другое значэнне ’ачысціцца ад гразі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прывыкнуць, звыкнуцца, звыкнуць, абвыкнуць, прызвычаіцца, асвоіцца, асвойтацца, агледзецца, зжыцца, прыжыцца, абжыцца, уцягнуцца, прылажыцца; атукацца, агойтацца, агоўтарыцца, абабіцца, паабіцца, атаўчыся, абцярпецца, ацярпецца, абцерціся, паабцерціся, прыцерціся, абырацца (разм.); абламацца, прыламацца, уламацца, абмяцца, акліматызавацца (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)