звадыя́ш, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).
Зводнік, падбухторшчык.
|| ж. звадыя́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак.
|| прым. звадыя́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звадыя́ш
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
звадыя́ш |
звадыя́шы |
| Р. |
звадыя́ша |
звадыя́шаў |
| Д. |
звадыя́шу |
звадыя́шам |
| В. |
звадыя́ша |
звадыя́шаў |
| Т. |
звадыя́шам |
звадыя́шамі |
| М. |
звадыя́шу |
звадыя́шах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
звадыя́ш м., разг. подстрека́тель, соврати́тель
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
звадыя́ш, ‑а, м.
Разм. Зводнік, падбухторшчык. Наперадзе стаяла некалькі чалавек, якія борзда ўмелі звесці Сымона з Міколам. А другія толькі пазіралі. Калі звадыяшы бачылі, што бойка раскідаецца, тады ўмешваліся яны. Колас. — А болей за ўсё гэтага чорта, Кузьму, трэба пакараць. Ён звадыяш. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Звадыяш ’зводнік, падбухторшчык’, дыял. зваду́н, звод ’тс’ (Касп.). Параўн. рус. сводня, сводник ’асобы, што выступаюць пасрэднікамі’ (у тым ліку, паводле Даля, ’злачынных сувязей’), укр. звідник ’абманшчык’ (Грынч.), уст. дыял. зводи́тель ’спакуснік’, польск. дыял. zwodzijasz, zwodzijaś ’птушка ляляк, Caprimulgus europaeus, якая водзіць людзей па лесе’, ’падманшчык’ (1 красавіка — dzień św. Zwodzijasa) (Карловіч), ст.-польск. zwodzicz, zwodca ’баламут, падманшчык’ (Рэчак). Параўн. бел. звада ’спрэчка’ (Мікуцкі, Полымя, 1971, 8, 251), звадзіць ’пасварыць’ (Багушэвіч, Мар. дыс., 176). Паводле Мартынава–Міхневіча (Маладосць, 1969, 9, 149), да кораня вад‑ (гл. вадзіць). Аднак у словатворчых адносінах дакладней Сцяцко (Афікс. наз., 32–33): звадыяш ад зводнік. Сувязь з вадзіць пазнейшая. Зважаючы на бел.-польск. пашырэнне, хутчэй тут запазычанне, верагодна, з польск. у бел. Ад зводзіць з суфіксам ‑ун утворана звадун, што тыпова для бел. словаўтварэння. Звод можа быць рэфлексам старога ўтварэння з аблаўтам ад sъved‑ti (рус. свести) у спецыфічным значэнні, адкуль потым адназоўнікавы дзеяслоў зводзіць, але магчыма і больш новае, другаснае ўтварэнне ад гэтага дзеяслова, утворанага на базе звод з шырокім значэннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
звадыя́ка м., см. звадыя́ш
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
звадыя́ка, ‑і, м.
Разм. Тое, што і звадыяш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
соврати́тель звадыя́ш, -ша м.; (соблазнитель) спаку́снік, -ка м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
звадыя́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Разм. Жан. да звадыяш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Праізво́днік ’паклёпнік, пляткар’ (Нас.). Да зводзіць, звадыяш (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)