збру́я, -і, ж.
Прыналежнасці для запрагання каня; вупраж.
|| прым. збру́евы, -ая, -ае і збру́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
збру́я
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
збру́я |
| Р. |
збру́і |
| Д. |
збру́і |
| В. |
збру́ю |
| Т. |
збру́яй
збру́яю |
| М. |
збру́і |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
збру́я ж. (предметы для запряжки лошади) у́пряжь, сбру́я
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
збру́я, ‑і, ж.
Прадметы і прыналежнасць для запрагання або сядлання коней і другіх цяглавых жывёл; вупраж. Мікалай Буткавец — вядомы ў акрузе майстар па рамонту збруі — суткамі не разгінацся над хамутамі і набадрамі. Курто. Брыгадзір назіраў збоку. Калі коні былі запрэжаны, ён праверыў, Ці добра ляжыць збруя. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Збру́я ’прыналежнасці для запрагання коней’. Рус. сбруя, укр. збруя ’тс’, ’прыстасаванне для промыслу і г д.’ Дыял. збруя ’пасаг’ (Жд. 2). З польск. zbroja, zbrój уст. ’ахоўнае пакрыццё для коней’ з далейшым развіццём значэння і кантамінацыяй формы. Фасмер, 3, 568; Праабражэнскі, 1, 244; КЭСРЯ, 401.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
збруя, вупраж
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
сбру́я збру́я, род. збру́і ж., собир., мн. нет; разг. ву́праж, -жы ж.; ко́нская збру́я (ву́праж).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́джаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад ладзіць (у 1 знач.).
2. у знач. прым. Праўлены, зроблены прыгодным для далейшага выкарыстання. Ладжаная збруя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запрэ́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.
1. Некалькі коней, сабак, аленяў і пад., запрэжаных у адну вупраж.
З. сабак.
У адной запрэжцы (таксама перан.: у пастаянных і цесных рабочых адносінах; разм.).
2. Вупраж, збруя.
◊
Хадзіць у запрэжцы — рабіць адну пэўную работу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Разбро́іць ’падоўжыць воз’ (КЭС). Верагодны роднаснае да збруя, укр. збру́я ’збруя, вупраж’, рус. сбру́я, якія лічацца запазычаннямі з польск. zbroja ’зброя, рыштунак’ (Фасмер, 3, 568; ЕСУМ, 2, 248). На карысць гэтага сведчыць балг. збройа ’прылады для вупражы або пры яздзе на кані’. Рускае і ўкраінскае словы звязваюць з серб. бро̑ј, харв. brȏj ’лічба, колькасць’ (пра яго этымалогію гл. Бернекер, 1, 87).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)