зацямні́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. заце́мніцца заце́мняцца
Прошлы час
м. зацямні́ўся зацямні́ліся
ж. зацямні́лася
н. зацямні́лася

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зацямні́цца сов.

1. (стать тёмным) затемни́ться;

2. перен. (о рассудке и т.п.) затемни́ться, помрачи́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зацямні́цца, ‑ніцца; зак.

1. Стаць цёмным. Неба зацямнілася.

2. Страціць выразнасць; памуціцца. Свядомасць зацямнілася.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

затемни́ться зацямні́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зацямня́цца, ‑яецца; незак.

1. Незак. да зацямніцца.

2. Зал. да зацямняць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

затми́ться

1. (заслониться) зацямні́цца, заслані́цца;

2. перен. заслані́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

памуці́цца, ‑муціцца; зак.

1. Зрабіцца мутным (у 1, 2 знач.), страціць празрыстасць; памутнець (у 1 знач.). // Стаць мутным, прыняць неасэнсаваны выраз, пацямнець (пра вочы). / у безас. ужыв. Ад болю ўваччу памуцілася. Беразняк.

2. перан. Страціць яснасць, зацямніцца (пра свядомасць, розум і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

помрачи́ться уст.

1. зацямні́цца, захму́рыцца;

2. (о зрении) пацьмяне́ць, аслабе́ць; (утратиться) стра́ціцца;

3. перен. (опечалиться) засмуці́цца; азмро́чыцца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прытушы́цца, ‑тушыцца; зак.

1. Стаць менш яркім; зацямніцца. Вербы крыху памутнелі, прытушыліся змрокам. Глуха і цяжка ўздыхае Дняпро. Ракітны. [Іван] з задавальненнем падумаў, што пад дажджом прытушыцца, пацямнее яго паласатая, бачная здалёк стракатасць. Быкаў.

2. перан. Аслабіцца, стрымацца (пра пачуцці). Прытушылася нервовая рашучасць у зыркіх вачах Жука. Быкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зацямне́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. зацямняць — зацямніць і стан паводле знач. дзеясл. зацямняцца — зацямніцца. Зацямненне акон. Зацямненне свядомасці.

2. Маскіроўка святла як адзін са сродкаў проціпаветранай абароны. Зацямненне горада. Праверыць зацямненне.

3. Спец. Зацямнёнае месца, якое выяўляецца дзе‑н.; пацямненне. Зацямненне ў лёгкіх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)