за́хад

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. за́хад
Р. за́хаду
Д. за́хаду
В. за́хад
Т. за́хадам
М. за́хадзе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ве́стэрн, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прыгодніцкі фільм з жыцця першых пасяленцаў амерыканскага Захаду.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

суто́нне, -я, н. (разм.).

Час пасля захаду сонца перад надыходам ночы, а таксама паўзмрок перад світаннем; паўзмрок у слаба асветленым месцы, памяшканні.

За акном згушчаецца с.

|| прым. суто́нневы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

усхо́д¹, -у, М -дзе, м.

1. Паяўленне, час, а таксама месца паяўлення свяціла над гарызонтам.

Устаць да ўсходу сонца.

2. Адзін з чатырох напрамкаў свету, процілеглы захаду, і напрамак прасторы, процілеглы захаду; частка гарызонту, дзе ўсходзіць Сонца.

3. (з вялікай літары). Краіны, размешчаныя ў гэтым напрамку і супрацьпастаўленыя Заходняй Еўропе і Амерыцы.

Падарожжа на У.

Блізкі У.

Далёкі У.

○ Паўднёвы ўсход — напрамак паміж поўднем і ўсходам.

Паўночны ўсход — напрамак паміж поўначчу і ўсходам.

|| прым. усхо́дні, -яя, -яе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

захо́дні, ‑яя, ‑яе.

1. Які знаходзіцца на захадзе, які ідзе з захаду, проціл. усходні. Заходняя частка краіны. Заходні напрамак. Заходні вецер.

2. Які мае адносіны да Захаду. Заходняя культура. Заходняя мода.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

за́хад, -у, М -дзе, м.

1. Адзін з чатырох бакоў свету і напрамак, процілеглы ўсходу; частка гарызонту, дзе заходзіць сонца.

2. Мясцовасць, размешчаная ў гэтым напрамку, а таксама («З» вялікае) краіны Заходняй Еўропы і Амерыкі.

Мастацтва Захаду.

|| прым. захо́дні, -яя, -яе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

да́леч, ‑ы, ж.

Разм. Даль, далечыня. Чэзлі цьмяныя фарбы захаду на спадах гор, хмурнела далеч. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

праме́нны в разн. знач. лучи́стый;

~нныя фа́рбы за́хаду — лучи́стые кра́ски зака́та;

~нная эне́ргія — лучи́стая эне́ргия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

выгна́нец, ‑нца, м.

Разм. Тое, што і выгнаннік. Абозы і натоўпы выгнанцаў плылі з захаду на ўсход. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; навало́к, -лакла́, -ло́; -лачы́; -ло́чаны; зак., чаго (разм.).

1. Прыцягнуць, прынесці за некалькі прыёмаў у значнай колькасці.

Н. галля.

2. каго. Прывесці, навесці ў вялікай колькасці куды-н. (неадабр.).

Н. незнаёмых.

3. пераважна безас. Зацягнуць, закрыць.

З захаду навалакло хмар.

|| незак. навалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)