затхну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. Задыхнуцца ад недахопу паветра.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сапсавацца, стаць затхлым ад недахопу паветра (разм.).
Мяса затхнулася.
|| незак. затыха́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
затхну́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
затхну́ся |
затхнё́мся |
| 2-я ас. |
затхне́шся |
затхняце́ся |
| 3-я ас. |
затхне́цца |
затхну́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
затхну́ўся |
затхну́ліся |
| ж. |
затхну́лася |
| н. |
затхну́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
затхні́ся |
затхні́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
затхну́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
затхну́цца сов.
1. задохну́ться;
2. разг. (о продуктах) стать за́тхлым
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
затхну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
1. Задыхнуцца ад недахопу паветра. — Не ведаю, як я выглядаў, выпаўзшы.. [са схованкі], але Мальвіна зірнула на мяне і жахнулася: «Ты там затхнуўся, Язэпка!» Чарнышэвіч.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разм. Сапсавацца ад недахопу паветра; стаць затхлым. Мяса затхнулася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затыха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да затхнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
затыха́цца несов.
1. задыха́ться;
2. разг. (о продуктах) станови́ться за́тхлым;
1, 2 см. затхну́цца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прыну́дзіць ’прымусіць’ (Ян.), прынудзі́лавец ’хто працуе па прымусу’ (паст., Сл. ПЗБ), загнаць у прыну́д ’прымусіць зайсці сілай’ (ТС), сюды ж дзеясловы з іншай семантыкай, адлюстраванай у ну́дзіць (гл.): прыну́дзіць ’занудзіцца, зажурыцца’ (Ян.), прыну́дзіцца ’тс’, прыну́дзіць ’затхнуцца (пра рыбу)’ (ТС); таксама сюды ж аддзеяслоўныя субстантывы прыну́да ’туга’ (ТС), пріну́жа ’прынука, прымус’ (Бяльк.). Ст.-бел. принудити ’прымусіць, загадаць’. Узыходзіць да прасл. *prinuditi, прэфіксальнага ўтварэння ад *nuditi (sę). Ст.-слав. приноудити ’прынудзіць’, ст.-рус. принудити ’прымусіць, прынудзіць; загадаць; пераканаць; прызначыць’ (Сразн.), рус. прину́дить ’прымусіць’, укр. принуди́ти ’змучыць, змарыць тугою, смуткам’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)