заплы́сці
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
заплыву́ |
заплывё́м |
| 2-я ас. |
заплыве́ш |
заплывяце́ |
| 3-я ас. |
заплыве́ |
заплыву́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
заплы́ў |
заплылі́ |
| ж. |
заплыла́ |
| н. |
заплыло́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
заплыві́ |
заплыві́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
заплы́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
заплы́сці², 1 і 2 ас. не ўжыв., -ыве́; -ы́ў, -ыла́, -ло́; зак.
Пакрыцца слоем чаго-н. густога, цякучага.
Сажалка заплыла глеем.
Вочы заплылі (пра ацёкі, прыпухласці каля вачэй).
|| незак. заплыва́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заплы́сці¹, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; -ы́ў, -ыла́, -ло́; -ыві́; зак.
1. Плывучы, трапіць куды-н., за што-н.
З. за буёк.
2. Плывучы, аддаліцца.
Далёка з.
|| незак. заплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заплы́сці I сов.
1. заплы́ть;
з. за буй — заплы́ть за буй;
2. (удалиться, плывя) уплы́ть;
ён ве́льмі далёка ~лы́ў — он о́чень далеко́ уплы́л
заплы́сці II сов., в разн. знач. заплы́ть;
све́чка ~лыла́ — свеча́ заплыла́;
кана́ва ~лыла́ гле́ем — кана́ва заплыла́ и́лом;
во́чы ~лылі́ сляза́мі — глаза́ заплы́ли слеза́ми
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заплы́сці 1 і заплы́ць 1, ‑плыву, ‑плывеш, ‑плыве; ‑плывём, ‑плывяце; пр. заплыў, ‑плыла, ‑ло; зак.
Плывучы, трапіць куды‑н., за што‑н. Заплыць за востраў. Далёка заплыць. □ Зялёнае возера, сярод якога шэрыя выспачкі-будынкі. Куды можна заплысці па яго хвалях? Гартны.
заплы́сці 2 і заплы́ць 2, ‑плыву, ‑плывеш, ‑плыве; ‑плывём, ‑плывяце; пр. заплыў, ‑плыла, ‑ло; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чым і без дап. Напоўніцца, пакрыцца чым‑н. цякучым, сыпкім. Вочы заплылі слязамі. □ Грузкім глеем заплылі Скрозь старажытныя дарогі. Зарыцкі. Нанава заплыла граззю, скупа зарасла зверху травою. Крапіва. // Зрабіцца маленькім, звузіцца ад распаўнелых або распухлых шчок (пра вочы). Вочы заплылі хіжаю сыццю. Гарэцкі.
2. чым і без дап. Распаўнець (ад тлушчу, ацёкаў, пухліны і пад.). [Верхаводка:] Табе хоць трохі трэба рухацца, а то заплывеш. І так на табе лопаецца ўсё, а тады зусім, як тая бочка будзеш. Губарэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заплы́ць 1,
гл. заплысці 1.
заплы́ць 2,
гл. заплысці 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заплы́ць I сов., см. заплы́сці I
заплы́ць II сов., см. заплы́сці II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заплыва́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да заплыць 1 і заплысці 1.
заплыва́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да заплыць 2 і заплысці 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заплы́ть сов., в разн. знач. заплы́сці, заплы́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазаплыва́ць¹, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.
Заплысці куды-н. — пра ўсіх, многіх.
Хлопчыкі пазаплывалі далёка ад берага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)