запазы́чанне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
запазы́чанне |
запазы́чанні |
| Р. |
запазы́чання |
запазы́чанняў |
| Д. |
запазы́чанню |
запазы́чанням |
| В. |
запазы́чанне |
запазы́чанні |
| Т. |
запазы́чаннем |
запазы́чаннямі |
| М. |
запазы́чанні |
запазы́чаннях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
запазы́чанне, -я, мн. -і, -яў, н.
Запазычаная з’ява, прадмет, слова.
Іншамоўныя запазычанні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запазы́чанне, ‑я, н.
Тое, што запазычана, перанята, узята адкуль‑н. Іншамоўныя запазычанні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сістэ́мны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сістэмы, з’яўляецца сістэмай. Сістэмны падыход. Сістэмны характар мовы. □ Марфалагічныя запазычанні менш сістэмныя і сустракаюцца радзей, чым фанетычныя. Гіст. бел. літ. мовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Брандзо́вы ’бурачковы (пра колер)’ (Жд.). Запазычанне з польск. brązowy ’бронзавы колер’. Аб запазычанні сведчыць націск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прасачы́ць, ‑сачу, ‑сочыш, ‑сочыць; зак., каго-што.
1. Наглядаючы, сочачы, выявіць, высветліць. Войту трэба прасачыць і выведаць, куды прапаў дзед Талаш і што ў яго на думках. Колас. Дзяўчынка паспрабавала прасачыць вачыма, у які бок часцей лятаюць пчолы. Кулакоўскі.
2. Даследаваць, паслядоўна вывучыць працэс развіцця чаго‑н. Важна паказаць у слоўніку не толькі свае ўласныя словы, але і запазычанні, бо, вывучаючы слоўнікавае багацце мовы, можна прасачыць увесь шлях гістарычнага і культурнага развіцця народа, а таксама яго ўзаемаадносіны з іншымі народамі. Гіст. бел. літ. мовы. У апавяданні «Песня» мы прасачылі разам з аўтарам, як чалавек пачынае разумець роднае слова і родную песню. Шкраба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Даліка́тнічаць (БРС). Здаецца, запазычанне з рус. делика́тничать ’тс’ (аб запазычанні сведчыць словаўтварэнне: дзеясловы на ‑ичать характэрны для рус. мовы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыжэ́кнуць, прыжэ́кчы ’сказаць’, (астрав., Сл. ПЗБ). Суфіксальна аформленыя запазычанні з польск. przyrzekać ’абяцаць’, да rzekać ’гаварыць’ < прасл. *rekti, гл. рэкнуць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Праны́ра ’пранырлівы, прабіўны чалавек’ (ТСБМ, Шат., ТС). Рус. проны́ра ’тс’, ст.-слав. проныръ, пронырикъ ’дурны, нягодны, сапсаваны’. Звязаны з ныраць (Міклашыч, 213; Праабражэнскі, 1, 611; Мацэнаўэр, II, 327; Фасмер, 3, 375). Версія аб запазычанні з грэч. πονηρός ’дурны, нягодны’ (Брант, РФВ, 23, 89) адмаўляецца па фанетычных прычынах; гл. Фасмер, там жа. Кохман (Polonica, 71) настойвае на стараславянскім запазычанні з грэчаскай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Апавясці́ць. Рус. оповести́ть, укр. оповісти́ти, балг. оповестя. Небясспрэчна сцвярджэнне аб запазычанні бел. апавясціць у пач. XX ст. з рус. (Гіст. мовы, 2, 142).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)