заме́жны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
заме́жны |
заме́жная |
заме́жнае |
заме́жныя |
| Р. |
заме́жнага |
заме́жнай
заме́жнае |
заме́жнага |
заме́жных |
| Д. |
заме́жнаму |
заме́жнай |
заме́жнаму |
заме́жным |
| В. |
заме́жны (неадуш.)
заме́жнага (адуш.) |
заме́жную |
заме́жнае |
заме́жныя (неадуш.)
заме́жных (адуш.) |
| Т. |
заме́жным |
заме́жнай
заме́жнаю |
заме́жным |
заме́жнымі |
| М. |
заме́жным |
заме́жнай |
заме́жным |
заме́жных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
знешнеэканамі́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да эканамічных сувязей (дзяржавы) з замежнымі краінамі. Знешнежанамічная палітыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інтэрве́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Удзельнік або арганізатар інтэрвенцыі; захопнік. Выгнанне з беларускай зямлі інтэрвентаў Антанты. Барацьба беларускага народа з замежнымі інтэрвентамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зно́сіны, -сін.
1. Узаемная дзелавая сувязь на дзяржаўным узроўні.
З. з замежнымі дзяржавамі.
Гандлёвыя з.
Дыпламатычныя з.
2. Сродкі перамяшчэння, сувязі.
Шляхі зносін.
Чыгуначныя з.
Паветраныя з.
3. Сувязь з кім-, чым-н.
Партызаны мелі шырокія магчымасці зносін з насельніцтвам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зне́шні, -яя, -яе.
1. Які знаходзіцца звонку, за межамі чаго-н.
З. выгляд.
Знешняе асяроддзе.
2. Які праяўляецца толькі з вонкавага боку і не адпавядае ўнутранаму стану.
З. спакой.
Знешне (прысл.) ён быў задаволены.
3. перан. Павярхоўны, пазбаўлены глыбіні, унутранага зместу.
З. бляск.
4. Які адносіцца да зносін з замежнымі дзяржавамі.
Знешняя палітыка.
З. гандаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зно́сіны, ‑сін; адз. няма.
1. Узаемныя адносіны, дзелавая, сяброўская сувязь. Зносіны з замежнымі дзяржавамі. Зносіны з людзьмі. Гандлёвыя зносіны. □ У сталовай кардоннай фабрыкі.. [Маруся] мела шырокія магчымасці зносін з рабочымі. Брыль.
2. Сродкі перамяшчэння, сувязі. Шляхі зносін. Чыгуначныя зносіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гандлява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; незак.
1. кім-чым, з кім-чым і без дап. Весці гандаль.
Г. таварамі шырокага ўжытку.
Г. з замежнымі краінамі.
2. перан., кім-чым. Рабіць што-н. прадметам гандлю дзеля матэрыяльнай выгады.
Г. сваім сумленнем.
3. Займацца гандлем як прафесіяй.
Гандлюе ў магазіне.
Вучыцца г.
4. Пра гандлёвае прадпрыемства: прадаваць, адпускаць тавар.
Магазін гандлюе да 22 гадзін.
|| наз. гандлява́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вало́даць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. кім-чым. Мець у сваёй уласнасці, уладаць.
В. маёмасцю.
2. перан., кім. Трымаць у сваёй уладзе, падпарадкоўваць сабе, кіраваць.
Адна думка ўвесь час валодае ім.
3. чым. Умець, мець магчымасць карыстацца чым-н., дзейнічаць пры дапамозе чаго-н.
В. зброяй.
Не в. левай рукой.
В. пяром (умець добра пісаць). В. некалькімі замежнымі мовамі (ведаць іх). В. сабой (трымацца спакойна ў любых абставінах).
|| наз. вало́данне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пака́зчык, ‑а, м.
1. Прыкмета, сведчанне чаго‑н. Валоданне замежнымі мовамі ў сярэдневяковай Беларусі лічылася паказчыкам высокай культуры і адукаванасці. Жураўскі.
2. звычайна мн. (пака́зчыкі, ‑аў). Звесткі, атрыманыя ў ходзе якога‑н. дзеяння, працэсу, паводле якіх можна меркаваць аб яго выніках. Высокія паказчыкі. □ Каля дзвярэй вісіць дошка з паказчыкамі выканання плана. В. Вольскі.
3. У матэматыцы — лічба або літара, якая паказвае ступень, у якую ўзводзіцца дадзены лік або выраз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыплама́т, ‑а, М ‑маце, м.
1. Службовая асоба, упаўнаважаная ўрадам для зносін, перагавораў з замежнымі дзяржавамі. Нашых дыпламатам трэба было прыкласці нямала сіл, энергіі і вытрымкі, каб паказаць міжнародныя падзеі ў іх сапраўдным святле. Новікаў. Сын працуе дыпламатам у адной заакіянскай краіне, дачка ў горадзе метэаролагам. Дуброўскі.
2. перан. Чалавек, які тонка і ўмела вядзе сябе з іншымі людзьмі для дасягнення якой‑н. мэты. Лабановіч маўчаў, слухаў гэтага дыпламата і спрытнага чалавека. Колас. — Аднак дыплама-ат! — пакруціў галавой Жданковіч. Размова ажывілася, зрабілася больш простай і непасрэднай. Шамякін.
[Фр. diplomate.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)