заказа́ць¹, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; -ка́заны; зак., што.
Даручыць каму-н. што-н.
З. боты.
З. абед.
|| незак. зака́зваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заказа́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
закажу́ |
зака́жам |
| 2-я ас. |
зака́жаш |
зака́жаце |
| 3-я ас. |
зака́жа |
зака́жуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
заказа́ў |
заказа́лі |
| ж. |
заказа́ла |
| н. |
заказа́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
закажы́ |
закажы́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
заказа́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
заказа́ць², -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; -ка́заны; зак., што, каму-чаму і з інф. (уст.).
Забараніць, зрабіць недаступным.
Усе дарогі яму заказаны.
Сэрцу не закажаш.
Дзясятаму з. (зарачыся ніколі больш не рабіць чаго-н.).
|| незак. зака́зваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заказа́ць I сов. заказа́ть;
з. касцю́м — заказа́ть костю́м
заказа́ць II сов. запрети́ть; приказа́ть;
сэ́рцу не зака́жаш — се́рдцу не прика́жешь;
◊ і дзяся́таму зака́жаш — и деся́тому зака́жешь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заказа́ць 1, ‑кажу, ‑кажаш, ‑кажа; зак.
1. што і па чым. Даць заказ 1 (у 1 знач.) на што‑н. Заказаць абед. □ Пайшлі браты да каваля і заказалі сабе па булаве. Якімовіч. Чырванеючы ад хвалявання.., Лёня заказаў музыкам свой любімы вальс. Брыль.
2. Разм. Даць наказ, апавясціць. Заказаць абед. □ [Стараста:] — Ну, я ўжо заказаў, каб пасылалі хлопцаў у школу. Колас.
заказа́ць 2, ‑кажу, ‑кажаш, ‑кажа; зак., каму-чаму, звычайна з інф.
Уст. Забараніць. Ну, а сэрца, ці сэрцу закажаш, Што зрабіць — ці забыць, ці кахаць. Астрэйка.
•••
(І) дзесятаму заказаць — зарачыся ніколі больш не рабіць чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зака́заны зака́занный; см. заказа́ць I
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зака́зваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да заказаць 1.
зака́зваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да заказаць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зака́зваць несов. зака́зывать; см. заказа́ць I
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зака́заны 1, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад заказаць 1 (у 1 знач.).
зака́заны 2, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад заказаць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
назака́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Заказаць многа чаго‑н. Назаказваць касцюмаў для танцавальнага гуртка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)