закава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём, -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак.

1. каго (што). Надзець на каго-н. кайданы.

З. злачынца.

2. перан., што. Замарозіць, пакрыць лёдам.

Мароз закаваў раку.

3. каго (што). Падбіваючы падкову, пашкодзіць нагу каню.

|| незак. зако́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закава́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. закую́ закуё́м
2-я ас. закуе́ш закуяце́
3-я ас. закуе́ закую́ць
Прошлы час
м. закава́ў закава́лі
ж. закава́ла
н. закава́ла
Загадны лад
2-я ас. заку́й заку́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час закава́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

закава́ць сов., в разн. знач. закова́ть;

з. у кайда́ны́ — закова́ть в кандалы́;

з. капы́т — закова́ть копы́то;

маро́з ~ва́ў раку́ — моро́з закова́л ре́ку

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

закава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; ‑куём, ‑куяце; зак., каго-што.

1. Надзець на каго‑н. кайданы, ланцугі, скаваўшы іх. Прыехалі жандары, закавалі Пархвена ў кайданы і адправілі ў Сібір на катаргу. Жычка. // перан. Пакарыць, зняволіць. Не танула песня ў моры. У агні не гарэла, Закаваць не мог у путы Сатрап азвярэлы. Купала. Няма яшчэ такіх кайданаў, Каб закаваць людское сэрца. Глебка.

2. перан. Пакрыўшы лёдам, зрабіць нерухомым; замарозіць. Падскочыў мароз і закаваў балоты і рэкі. Якімовіч. / у безас. ужыв. Закавала лёдам рэкі, Ручаёчкі — аж да дна. Ставер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зако́ўваць гл. закаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заку́ць сов., см. закава́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

закова́ть сов.

1. закава́ць, мног. пазако́ўваць;

2. (повредить копыто) закава́ць, задратава́ць, засячы́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зако́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да закаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

закава́ны в разн. знач. зако́ванный; см. закава́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кайданы́, -о́ў і кайда́ны, -аў.

Злучаныя ланцугом жалезныя кольцы, якія надзяваюцца на рукі і ногі тым, хто абвінавачваецца ў цяжкіх злачынствах.

Закаваць у к.

|| прым. кайда́навы, -ая, -ае і кайда́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)