загавары́ць², -вару́, -во́рыш, -во́рыць; -во́раны; зак., каго-што.
Уздзейнічаць на каго-, што-н. замовай, загаворам².
З. ад хваробы.
◊
Загаварыць зубы каму-н. (разм.) — наўмысна адцягнуць увагу ад чаго-н. пабочнымі размовамі.
|| незак. загаво́рваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загавары́ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
загавару́ |
загаво́рым |
| 2-я ас. |
загаво́рыш |
загаво́рыце |
| 3-я ас. |
загаво́рыць |
загаво́раць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
загавары́ў |
загавары́лі |
| ж. |
загавары́ла |
| н. |
загавары́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
загавары́ |
загавары́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
загавары́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
загавары́ць¹, -вару́, -во́рыш, -во́рыць; зак.
1. Пачаць гаварыць.
Усе разам загаварылі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Абудзіцца, праявіцца ў дзеяннях, настроях і інш.
Сумленне загаварыла ў кім-н.
3. каго (што). Стаміць працяглымі размовамі (разм.).
З. размоўцу.
|| незак. загаво́рваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загавары́ць I сов.
1. в разн. знач. заговори́ть;
усе́ ра́зам ~ры́лі — все ра́зом заговори́ли;
дзіця́ ўпершыню́ ~ры́ла — ребёнок впервы́е заговори́л;
~ры́лі кулямёты — заговори́ли пулемёты;
2. перен. (о цвете и т.п. — редко) заигра́ть;
◊ кроў ~ры́ла — кровь заговори́ла;
сумле́нне ~ры́ла — со́весть заговори́ла
загавары́ць II сов.
1. (утомить разговором) заговори́ть;
мяне́ так ~ры́лі, што я забы́ўся пра ся́бра — меня́ так заговори́ли, что я забы́л о дру́ге;
2. (воздействовать заговором) заговори́ть;
з. ад хваро́бы — заговори́ть от боле́зни
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
загавары́ць 1, ‑вару, ‑ворыш, ‑верыць; зак., каго-што.
1. Надакучыць, стаміць працяглымі размовамі. — Што ж гэта я цябе загаварыла зусім! Ты ж, мусіць, не абедаў яшчэ? Асіпенка. // Размовай адцягнуць увагу ад чаго‑н., прымусіць забыцца пра што‑н. — Загаварылі вы мяне, а там яечня гарыць. Беразняк.
2. Ва ўяўленні ў забабонных людзей — уздзейнічаць на што‑н. замовай, магічным словам, загаворамі. Загаварыць кроў. Загаварыць зубы. □ Была нерухомая, зачараваная ціш; быццам бы хтось загаварыў усё: ні зыку, ні голасу не было чуваць. Гартны.
загавары́ць 2, ‑вару, ‑ворыш, ‑ворыць; зак.
1. Пачаць гаварыць. // Усчаць гаворку, пачаць размову з кім‑н. Сцяпан усё мацней і мацней захапляўся Маяй. Цягнула падысці да яе, загаварыць, але ён не знаходзіў прычыны. Дуброўскі. // перан. Абазвацца, пачаць дзейнічаць. Кулямёты загаварылі.
2. Навучыцца гаварыць, карыстацца мовай. Дзіця ўпершыню загаварыла.
3. перан. Праявіцца ў дзеяннях, настроях і інш. Прачнулася і загаварыла бязмерная нянавісць пакрыўджаных людзей. Чорны.
•••
Кроў загаварыла гл. кроў.
Сумленне загаварыла гл. сумленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
загаво́рваць² і загава́рваць² гл. загаварыць².
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загаво́рваць¹ і загава́рваць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. гл. загаварыць¹.
2. з кім. Імкнуцца распачаць гаворку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загаво́раны заговорённый; см. загавары́ць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
взговори́ть сов., нар.-поэт. загавары́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аказа́цца², акажу́ся, ака́жашся, ака́жацца; акажы́ся; зак.
Падаць голас, вестку; загаварыць, азвацца.
Сын нарэшце аказаўся, прыслаў ліст.
|| незак. ака́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)