Завіта́я

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз.
ж.
Н. Завіта́я
Р. Завіто́й
Д. Завіто́й
В. Завіту́ю
Т. Завіто́й
Завіто́ю
М. Завіто́й

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ло́кан, -а, мн. -ы, -аў, м.

Кучаравая ці завітая пасма валасоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ло́кан, ‑а, м.

Кучаравая ці завітая пасма валасоў. Ліда падымае галаву, адкідае з ілба цёмныя локаны. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заві́ты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. заві́ты заві́тая заві́тае заві́тыя
Р. заві́тага заві́тай
заві́тае		 заві́тага заві́тых
Д. заві́таму заві́тай заві́таму заві́тым
В. заві́ты (неадуш.)
заві́тага (адуш.)		 заві́тую заві́тае заві́тыя (неадуш.)
заві́тых (адуш.)
Т. заві́тым заві́тай
заві́таю		 заві́тым заві́тымі
М. заві́тым заві́тай заві́тым заві́тых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

заві́ты

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. заві́ты заві́тая заві́тае заві́тыя
Р. заві́тага заві́тай
заві́тае		 заві́тага заві́тых
Д. заві́таму заві́тай заві́таму заві́тым
В. заві́ты (неадуш.)
заві́тага (адуш.)		 заві́тую заві́тае заві́тыя (неадуш.)
заві́тых (адуш.)
Т. заві́тым заві́тай
заві́таю		 заві́тым заві́тымі
М. заві́тым заві́тай заві́тым заві́тых

Кароткая форма: заві́та.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

завіто́к, ‑тка, м.

1. Завітая пасма валасоў; локан. З-пад кепкі выбіліся завіткі густых валасоў і паўкружжам ляглі на лоб. Карпаў.

2. Што‑н. у форме спіралі, закручанай лініі. У высях недзе Ракоча, кружыць самалёт.. І ён то серп, то дужку цягне, То піша спрытны завіток. Колас. // Віток спружыны, спіралі і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рабу́шка 1 ’саматканая спадніца’, ’завітая намітка на галаве ў выглядзе шапачкі’ (ТС, Нар. лекс.), ’спадніца з палатна, тканага ў клетку’ (Малчанава, 136), рябу́шкі ’саматканыя спадніцы’ (віц., ДАБМ, камент.). Сюды ж, відаць, і рабу́шка (рябушка) ’абруч з бяросты як частка галаўнога ўбору замужняй жанчыны’ (ТС). Ад рабо́к (гл.).

Рабу́шка 2 ’клін у пярэднім навоі’ (Ян.). Няясна. Магчыма, нейкім чынам звязана з серб. ра̑бош, ра̑буш, харв. rȃboš ’бірка’, балг. ра́бош, рабу́ш ’тс’, параўн. таксама балг. ръбу́шка ’зарэз, пазнака на нечым’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)