заблы́твацца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
заблы́тваюся |
заблы́тваемся |
| 2-я ас. |
заблы́тваешся |
заблы́тваецеся |
| 3-я ас. |
заблы́тваецца |
заблы́тваюцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
заблы́тваўся |
заблы́тваліся |
| ж. |
заблы́твалася |
| н. |
заблы́твалася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
заблы́твайся |
заблы́твайцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
заблы́тваючыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
заблы́твацца несов.
1. прям., перен. запу́тываться; см. заблы́тацца;
2. страд. запу́тываться; впу́тываться, заме́шиваться; см. заблы́тваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заблы́твацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да заблытацца.
2. Зал. да заблытваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заблы́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.
1. гл. блытацца.
2. перан. Аказацца ў цяжкім становішчы ад чаго-н.
З. ў даўгах.
3. Збіцца з дарогі, заблудзіць (разм.).
З. ў незнаёмай мясцовасці.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць цяжкім для вырашэння.
Пытанне заблыталася.
|| незак. заблы́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запу́тываться возвр., страд. заблы́твацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бэ́рсацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Блытацца; заблытвацца. Бэрсалася ў нагах збажына. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заме́шиватьсяII несов.
1. (вовлекаться) заме́швацца, уме́швацца; (впутываться) заблы́твацца, ублы́твацца;
2. (в толпе) заме́швацца;
3. страд. заме́швацца, уме́швацца; заблы́твацца, ублы́твацца; см. заме́шиватьII.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Плутуха́ць ’ілгаць’, ’заблытваць’, ’бадзяжнічаць’, шушукацца ’заблытвацца ў чым-н.’, ’блытацца’, ’выбірацца з цяжкай сітуацыі’, ’круціцца каля каго-н.’ (Нас.), плутуханьие ’блытаніна’ (Юрч. Вытв.); рус. смал. плутухаться ’бадзяцца без мэты’, ’ледзь перасоўвацца, заплятацца (пра ногі)’. Лексема ўтворана пры дапамозе экспрэсіўна^ суф. ‑ух‑а‑ ад тушаць (гл.). Параўн. рус.: вершухаться, вертугаться ’круціцца, вярцецца’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Блу́тацца ’бадзяцца’ (Жд.), блута́цца ’блытацца, заблытвацца’ (Бяльк., Влад.), блутаніна (Касп.). У рус. гаворках, здаецца, няма (гл. СРНГ), таксама і ва ўкр. мове. Гэтае слова можна лічыць бел. новаўтварэннем з дзеяслова плутацца, плутаць, вядомага ва ўсх.-слав. мовах. Блу́тацца, блу́таць узнікла экспрэсіўным азванчэннем п > б (перад л). Але не выключаецца і ўплыў (кантамінацыя) дзеяслова блудзі́ць, блука́ць. На аснове блу́тацца, блу́таць далей утварыўся дзеяслоў блытаць, блытацца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стра́гнуць ‘вязнуць, гразнуць, грузнуць’ (Сл. ПЗБ, Скарбы), стря́гнути ‘грузнуць’ (кам., Жыв. НС). Укр. стря́гнути ‘вязнуць, грузнуць’, стра́гнути ‘заблытвацца ў сетцы або ў невадзе (пра рыбу)’, польск. zastrzęgać ‘захрасаць, вязнуць’, zastrąc, zastrzągł ‘тс’, якія Брукнер (522), ЕСУМ (5, 455) аб’ядноўваюць з усходнеславянскімі: застра́ць, застрэ́ць, рус. застря́ть, застря́нуть, бел. укр. встря́ти, застря́нути, супраць чаго Фасмер (2, 82). Формы з ‑г‑, магчыма, звязаны з літ. stringù, strìgti ‘захраснуць, завязнуць’, лат. strẽgu, strigt ‘патануць (у чым-небудзь)’, straignis ‘багна, твань’; гл. Траўтман, 290; Мюленбах-Эндзелін, 3, 1089; Міклашыч, 325; ЕСУМ, 5, 455 (рэканструюецца прасл. дыял. *stręgati ‘грузнуць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)