жердь жэ́рдка, -кі ж., жардзі́на, -ны ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жэ́рдка ж. жердь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жерди́на разг., см. жердь.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жардзі́на ж. жерди́на, жердь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

частако́ліна ж. оди́н кол или жердь в частоко́ле

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

папле́ціна ж., плотн. то́нкая жердь, при по́мощи кото́рой закрепля́ется соло́ма на кры́ше

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

усячы́ сов.

1. усе́чь; обруби́ть; подруби́ть;

у. жэ́рдку — усе́чь (обруби́ть, подруби́ть) жердь;

2. перен., книжн. усе́чь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Жэ́рдка, жэрдзь ’ачышчаны ад галля ствол або галіна дрэва’. Рус. жердь, жердка ’тс’, укр. же́рдка ’гарызантальная галінка’, польск. żerdź, żerdka ’жэрдка’, в.-луж. žerdź ’жэрдка; штанга’, н.-луж. žerdka, žerź ’тс’, чэш. žerď, žerďka, славац. žrď, žŕdka, славен. žr̂d, žr̂dka, серб.-харв. дыял. жр̏т, балг. дыял. жерд, жърд, жъ́рда ’жэрдка’. Ст.-слав. жръдь ’кій, кап’ё’, ст.-рус. жердь (XI ст. у копіі XV ст.). Прасл. *žьrdь звязана чаргаваннем галоснага з *gordъ (гл. горад, азярод); параўн. ст.-в.-ням. gerta ’прут’. Фасмер, 2, 47; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 285–286; Аткупшчыкоў, Из истории, 121; Геаргіеў, Introduction to the History of the I. E. Languages, 1981, 44–45; БЕР, 1, 557; Скок, 602–604; Голуб-Копечны, 444; Покарны, 1, 444. І.‑е. корань *gherdh‑ ’ахватваць, гарадзіць’. Іначай Махэк₂, 726: *žьrd звязана з града, рус. гряда, грядка, што менш верагодна, паколькі не тлумачыць адсутнасці насавога. Гл. яшчэ жэрасць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

баранава́ць несов.

1. борони́ть, боронова́ть;

2. (оставлять борозду) борозди́ть;

жэ́рдка ~ва́ла зямлю́ — жердь борозди́ла зе́млю;

◊ б. нага́мі — борони́ть нога́ми; заплета́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рыча́г м.

1. рыча́г, -га́ м.; (жердь) падва́жнік, -ка м.; (вага) вага́, -гі́ ж.;

рыча́г переме́ны скоросте́й рыча́г пераме́ны ско́расцей;

2. перен. рыча́г, -га́ м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)