ду́бам
прыслоўе, утворана ад назоўніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| ду́бам |
- |
- |
Крыніцы:
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ду́бам, прысл.
Разм. Дыбам, дубка. Конь спачатку не хацеў насіць чалавека на сваёй спіне, іржаў, брыкаўся, наравіўся, дубам станавіўся. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́б
‘дрэва’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ду́б |
дубы́ |
| Р. |
ду́ба |
дубо́ў |
| Д. |
ду́бу |
дуба́м |
| В. |
ду́б |
дубы́ |
| Т. |
ду́бам |
дуба́мі |
| М. |
ду́бе |
дуба́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Дубы́
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Дубы́ |
| Р. |
Дубо́ў |
| Д. |
Дуба́м |
| В. |
Дубы́ |
| Т. |
Дуба́мі |
| М. |
Дуба́х |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ду́б
‘драўніна’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
ду́б |
| Р. |
ду́бу |
| Д. |
ду́бу |
| В. |
ду́б |
| Т. |
ду́бам |
| М. |
ду́бе |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
разле́гчыся, -ля́гуся, -ля́жашся, -ля́жацца; разлёгся, -лягла́ся, -ло́ся і-ле́глася; разля́жся; зак. (разм.).
1. Легчы, свабодна раскінуўшыся, разваліўшыся.
Р. на траве пад дубам.
2. перан. Заняць вялікую прастору; раскінуцца.
Блакітнае мора льну разлеглася на гарызонце.
|| незак. разляга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
венірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
Спец. Абліцаваць (абліцоўваць) цвёрдымі або каштоўнымі пародамі дрэва. Веніраваць фанеру дубам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адза́ду, прысл.
Разм. Тое, што і ззаду. Калі параўняліся людзі з дубам, тады.. тыя, што ішлі адзаду, пацяглі за рукавы пінжака пана Зыгмунта. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяпе́льца, ‑а, н.
Абл. Невялікі касцёр, вогнішча. [Хлапчук] размясціўся пад дубам і цяпельца сабе раскладае — ужо на восень бралася. Навуменка. — Сядай, дзетка, сядай от сюды, да цяпельца, — запрашаў .. [дзед Дарахвей]. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ду́ба, ду́бам, дубка́ ’дыбам’ (БРС). Параўн. рус. ду́ба стоять, укр. ду́бом, ду́ба ’дыбам’, чэш. dubkem, славац. dubkom (агляд форм у Трубачова, Эт. сл., 5, 145; праформа *dubъ, *dubъkъ, але семантычнай матывацыі няма). Фасмер (1, 549) прыводзіць рус. дыял. ду́бью ’дыбам’, укр. ду́бом стати, польск. dębem stać, чэш. dubkem і звязвае гэтыя лексемы з дуб (параўноўваючы з ням. sich bäumend ’устаючы на дыбы’, да Baum ’дрэва’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)