даўме́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
даўме́юся |
даўме́емся |
| 2-я ас. |
даўме́ешся |
даўме́ецеся |
| 3-я ас. |
даўме́ецца |
даўме́юцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
даўме́ўся |
даўме́ліся |
| ж. |
даўме́лася |
| н. |
даўме́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
даўме́йся |
даўме́йцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
даўме́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
даўме́цца сов., разг., см. здаўме́цца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даўме́цца, ‑еюся, ‑еешся, ‑еецца; зак.
Разм. Зразумець, дадумацца. Вядома, каб дзядзька Адам больш уважліва прыглядаўся да Мялешкавых вачэй, ён бы заўважыў у іх смяшынку і можа б даўмеўся, што той казаў няпраўду. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бездаро́жжа, ‑а, н.
Тое, што і бездараж. [Сястра] не магла даўмецца, адкуль я ўзяўся ў такую непагадзь і бездарожжа. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
устрыво́жанасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан устрывожанага. На сэрцы быў нейкі незразумелы неспакой, вельмі падобны на ўстрывожанасць, і .. [Барашкін] спачатку не лог даўмецца, адкуль гэта. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падаро́жнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Рабіць падарожжы, вандраваць. Падарожнічаць па Еўропе. □ [Сястра] не магла даўмецца, адкуль я ўзяўся ў такую непагадзь і бездарожжа. Я кажу, што падарожнічаю ў гэтых краях. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фатаграфава́цца, ‑фуюся, ‑фуешся, ‑фуецца; незак.
1. Разм. Адлюстроўвацца на фатаграфіі (у 2 знач.). Дзе яны [хлопцы] узялі фота — не мог даўмецца я. Нарэшце, здагадаўся: мусіць, узялі ў таго фатографа, перад апаратам якога мы садзіліся па чарзе фатаграфавацца для альбомаў. Сабаленка.
2. Зал. да фатаграфаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зблажэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
Разм.
1. Схуднець, змарнець. Як яна зблажэла! Страшна стала глядзець, якая яна высокая! І твар яе ўчарнеў за тры дні. Чорны. Міроніха за адны суткі страшэнна асунулася, — упалі вочы, зблажэў твар. Гурскі.
2. Абл. Стаць дрэнным, благім; сапсавацца. Галя .. бачыла [позіркі Альбіны] і не магла даўмецца, чаго зблажэў настрой у сяброўкі, чаму яна неяк прымоўкла. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зразумець, усвядоміць, пазнаць, пасягнуць, паняць, асэнсаваць, разабрацца, разабраць; спасцігнуць, даўмецца, скеміць, уцяміць, сцяміць, скмеціць, змікіціць, раскумекаць, расшалопаць, ушалопаць, утаропіць (разм.); засвоіць, улавіць, дапяць, схапіць, раскусіць (перан.) □ узяць у розум, улавіць сэнс, раскусіць праўду, удзяўбці сабе ў галаву
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)