дастава́цца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дастаю́ся дастаё́мся
2-я ас. дастае́шся дастаяце́ся
3-я ас. дастае́цца дастаю́цца
Прошлы час
м. дастава́ўся дастава́ліся
ж. дастава́лася
н. дастава́лася
Загадны лад
2-я ас. дастава́йся дастава́йцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час дастаючы́ся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дастава́цца несов.

1. достава́ться, выпада́ть; перепада́ть;

2. безл., разг. (о наказании, неприятностях) достава́ться;

3. страд. достава́ться; вынима́ться; извлека́ться; удаля́ться; приобрета́ться, раздобыва́ться; см. дастава́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дастава́цца, ‑стаюся, ‑стаешся, ‑стаецца; ‑стаёмся, ‑стаяцеся; незак.

1. Незак. да дастацца.

2. Зал. да даставаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даста́цца, -а́нуся, -а́нешся, -а́нецца; -а́нься; зак., каму.

1. Зрабіцца чыёй-н. уласнасцю, перайсці ў чыё-н. распараджэнне.

Хата дасталася яму пасля бацькі.

2. безас. Перанесці цяжкія выпрабаванні; трапіць у непрыемнасць.

Ну і дасталося ж яму сёння!

|| незак. дастава́цца, -таю́ся, -тае́шся, -тае́цца; -таёмся, -таяце́ся; -таю́цца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раздобыва́ться страд. дастава́цца, раздабыва́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

достава́ться

1. дастава́цца;

2. (выпадать на долю) выпада́ць, дастава́цца;

3. безл., разг. (о наказании) дастава́цца, папада́ць; (о неприятностях) хапа́ць; см. доста́ться;

4. страд. дастава́цца; см. достава́ть​ 1.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

выправля́ться​II несов., страд. афармля́цца; выпі́свацца; рабі́цца; атры́млівацца; дастава́цца; см. выправля́ть​II.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Прыпада́ць 1 ’нізка нахіляцца, апускацца; прыціскацца’, ’даставацца, выпасці каму-небудзь; здарыцца, аказацца’, ’прыйсціся’ (ТСБМ, ТС), ’апускацца’ (ТС), ’спадабацца на смак’ (паст., Сл. ПЗБ), ’здарацца, выпадаць’ (Бяльк.). Рус. припада́ть ’прыхіляцца, прыціскацца; нахіляцца’, ’здарацца, адбывацца’, ’нечакана з’яўляцца’, ’шчыльна прылягаць’, ’кульгаць’ і да т. п., укр. припада́ти ’падаць, класціся на што-небудзь’, ’нахіляцца’, ’падыходзіць; пасаваць’, ’кульгаць’, ст.-рус. прыпадати ’схіляцца, прыгінацца’, ’падаць, здыхаць’, польск. przypadać ’прытуляцца’, ’пазбягаць, падскокваць’, ’здарацца’, чэш. připadati ’прыходзіцца (на долю); наставаць’, славац. pripadať ’прыходзіцца; прыпадаць (на долю)’, в.-луж. připadać ’прыналежаць; прыходзіцца’, серб.-харв. при́падати ’належаць; даставацца на долю’, ’прыхіляць, прыціскаць’, славен. pripádati ’даставацца на долю’; ’належаць’, балг. припа́дам ’схіляцца, падаць’, ’страчваць прытомнасць’. Прасл. *pripadati з першасным значэннем ’упасці да ног’, захаваным у ст.-слав. припасти (Сной₂, 577). Прэфіксальны дэрыват ад *padati.

Прыпада́ць 2 ’прыставаць (пра хваробу)’ (смарг., Сл. ПЗБ). Рус. дыял. з Латвіі і Літвы припада́ть ’хварэць, хілець’, польск. przypadłość ’хвароба, недамаганне’. Да прыпада́ць 1; параўн. Мяркулава, Этимология–1967, 164. Параўн. яшчэ рус. пасть (аб скаціне) ’здохнуць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

извлека́ться

1. выця́гвацца; выма́цца; см. извле́чься;

2. страд. дастава́цца, выця́гвацца; выма́цца; выбіра́цца; здабыва́цца; атры́млівацца; см. извлека́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перепада́ть несов.

1. (кому-л.) разг. перапада́ць; дастава́цца;

ему́ ма́ло перепада́ет яму́ ма́ла перапада́е (дастае́цца);

2. обл. (худеть, тощать) перапада́цца;

3. (изредка выпадать) перапада́ць, выпада́ць;

перепада́ют дожди́ (зрэ́дку) перапада́юць (выпада́юць) дажджы́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)