Дары́

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Дары́
Р. Даро́ў
Д. Дара́м
В. Дары́
Т. Дара́мі
М. Дара́х

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

да́р

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. да́р дары́
Р. да́ру даро́ў
Д. да́ру дара́м
В. да́р дары́
Т. да́рам дара́мі
М. да́ры дара́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дар, -у, мн. дары́, -о́ў, м.

1. Тое, што даецца бясплатна; падарунак.

Прынесці што-н. у д.

2. Плён працы, якой-н. дзейнасці; тое, што дае прырода.

Дары прыроды.

3. Талент, здольнасць.

Д. пісьменніка.

○

Святыя дары — хлеб і віно для прычашчэння веруючых.

◊

Дар слова — здольнасць прыгожа гаварыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дана́йский ист. дана́йскі;

дана́йские дары́ перен. дана́йскія дары́ (дару́нкі).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ще́дрый в разн. знач. шчо́дры;

ще́дрый на обеща́ния шчо́дры на абяца́нні;

ще́дрые дары́ шчо́дрыя дары́;

ще́дрой руко́й шчо́драй руко́й.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дары́ць

‘пра падарунак’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дару́ до́рым
2-я ас. до́рыш до́рыце
3-я ас. до́рыць до́раць
Прошлы час
м. дары́ў дары́лі
ж. дары́ла
н. дары́ла
Загадны лад
2-я ас. дары́ дары́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час до́рачы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

шчо́дры в разн. знач. ще́дрый;

ш. чалаве́к — ще́дрый челове́к;

~рыя дары́ — ще́дрые дары́;

ш. на абяца́нні — ще́дрый на обеща́ния;

◊ ~рай руко́й — не скупя́сь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дар, ‑у; мн. дары; м.

1. Тое, што даецца ва ўласнасць дарма; падарунак. А гэта скрыня — дар ад мужа, Як быў яшчэ ён жаніхом. Колас. // часцей мн. (дары́, ‑оў). Ахвяраванні. Не памыліўся поп, — прыход У храм быў паўнаводны; На багамолле плыў народ, Вязлі дары падводы. Жычка.

2. Плён працы, якой‑н. дзейнасці; тое, што дае прырода. Дары лесу. □ Кажуць, ураджай — дар зямлі. На самай справе, гэта дар людской працы. Гроднеў. Што ні кажы, а жыццё, ужо само па сабе, ёсць радасць, вялікае шчасце, бясцэнны дар. Колас.

3. Здольнасць, талент. Дар музыканта. Паэтычны дар. □ Гэта быў мужчына гадоў за трыццаць, адукаваны, вопытны арганізатар з прыродным дарам красамоўства. Машара.

•••

Божы дар (уст.) — усё, што даецца ад прыроды.

Дар данайцаў — каварная паслуга з мэтай прычыніць зло, загубіць.

Дар за дар — паслуга за паслугу. — Вось што, браце Даніла, — сказаў.. [Мікола], — Дар за дар, а дарма нічога. Я цябе выручыў, і ты мяне выруч. Брыль.

Дар слова — а) здольнасць гаварыць; б) здольнасць гаварыць свабодна, прыгожа, вобразна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даве́ку, прысл.

Да канца жыцця; заўсёды. Я — вам любоў даю ў павадыры: Нясіце ў чысціні яе давеку, Нясіце заўтрашняму чалавеку яе крылатасць і яе дары. Гаўрусёў. Маленькі сабачка давеку шчаня. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шматсі́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае вялікую магутнасць (пра рухавікі, механізмы, маторы); мнагасільны. Шматсільны матор. / у вобразным ужыв. Яна [вясна] вядзе з вясёлыя ракатаннем На ладныя калгасныя двары Ва ўласнасць рук гаспадароў старанных Рабочых рук шматсільныя дары. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)