дару́йце
выклічнік
Крыніцы:
krapivabr2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
велікаду́шны, -ая, -ае.
Які валодае высокімі душэўнымі якасцямі, паблажлівы да іншых, гатовы бескарысліва ахвяраваць сваімі інтарэсамі.
В. характар.
В. ўчынак.
Велікадушна (прысл.) даруйце мне.
|| наз. велікаду́шнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
винова́тый вінава́ты;
◊
винова́т! дару́йце!, выбача́йце!, праба́чце!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дарава́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
дару́ю |
дару́ем |
| 2-я ас. |
дару́еш |
дару́еце |
| 3-я ас. |
дару́е |
дару́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
дарава́ў |
дарава́лі |
| ж. |
дарава́ла |
| н. |
дарава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
дару́й |
дару́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
дару́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
дарава́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
дару́ю |
дару́ем |
| 2-я ас. |
дару́еш |
дару́еце |
| 3-я ас. |
дару́е |
дару́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
дарава́ў |
дарава́лі |
| ж. |
дарава́ла |
| н. |
дарава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
дару́й |
дару́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
дарава́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пардо́н, выкл.
Разм. Прабачце, даруйце. Мы, — кажуць, — бачылі нахабнікаў нямала, А гэтакіх, як вы... Пардон! Каб ворагаў людскіх навука ратавала?! Корбан.
[Фр. pardon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак.
1. што і за што. Зняць (знімаць) віну за што-н.
Усё можна д., толькі не хлусню.
Гэты промах мы можам яму д.
Вы мне даруйце за маю нетактоўнасць.
2. зак. Падарыць, узнагародзіць.
Д. зняволенаму волю.
Д. грамату.
3. зак., што, каму. Вызваліць ад якога-н. абавязацельства.
Д. доўг.
4. у знач. пабочн. сл. дару́й(це). Ужыв. пры звароце да каго-н. з просьбай прабачыць за што-н.
Даруйце, я затрымаўся.
◊
Дараваць жыццё — памілаваць асуджанага да пакарання смерцю.
|| зак. падарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е, -ру́й; -рава́ны (да 1 і 2 знач.).
|| наз. дарава́нне, -я, н. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пардо́н ’прабачце, даруйце’ (ТСБМ), ’адпачынак” (мардуеся бес пардону дзень пры дні) (Мат. Гом.). Праз польск. pardon або рус. пардо́н ’тс’ з франц. pardon ’дараванне’ (параўн. Фасмер, 3, 205).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дарава́ць, ‑ру́ю, ‑ру́еш, ‑ру́е; зак. і незак.
1. што. Зняць (знімаць) віну за што‑н.; прабачыць (прабачаць). Усё магу дараваць, а хлусню — ніколі. Асіпенка. Крытык! Родненькі! Даруй Мне з маёю музай! Кіраваць то ты кіруй, Ды не вельмі тузай. Крапіва.
2. што. Вызваліць (вызваляць) ад якога‑н. абавязацельства. Дараваць доўг.
3. што. Падарыць (дарыць). Вам на памяць Серп і Молат Даравала доля, Каб з вас кожны быў, як волат, Не гнуў плеч ніколі. Купала.
4. заг. дару́й(це), часта ў знач. пабочн. Ужываецца пры звароце да каго‑н. для папярэджання аб чым‑н. ці для выражэння просьбы прабачыць у чым‑н. Даруйце, я затрымаўся. □ — Вы мне даруйце, шаноўны дзядзька Ян, — лагодна заўважыў Лабановіч. — Вы валіце ў адну кучу рускую школу і русіфікатарства. Колас.
•••
Дараваць жыццё — памілаваць засуджанага да пакарання смерцю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)