даро́жны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. даро́жны даро́жная даро́жнае даро́жныя
Р. даро́жнага даро́жнай
даро́жнае		 даро́жнага даро́жных
Д. даро́жнаму даро́жнай даро́жнаму даро́жным
В. даро́жны (неадуш.)
даро́жнага (адуш.)		 даро́жную даро́жнае даро́жныя (неадуш.)
даро́жных (адуш.)
Т. даро́жным даро́жнай
даро́жнаю		 даро́жным даро́жнымі
М. даро́жным даро́жнай даро́жным даро́жных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ву́лічна-даро́жны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ву́лічна-даро́жны ву́лічна-даро́жная ву́лічна-даро́жнае ву́лічна-даро́жныя
Р. ву́лічна-даро́жнага ву́лічна-даро́жнай
ву́лічна-даро́жнае		 ву́лічна-даро́жнага ву́лічна-даро́жных
Д. ву́лічна-даро́жнаму ву́лічна-даро́жнай ву́лічна-даро́жнаму ву́лічна-даро́жным
В. ву́лічна-даро́жны (неадуш.)
ву́лічна-даро́жнага (адуш.)		 ву́лічна-даро́жную ву́лічна-даро́жнае ву́лічна-даро́жныя (неадуш.)
ву́лічна-даро́жных (адуш.)
Т. ву́лічна-даро́жным ву́лічна-даро́жнай
ву́лічна-даро́жнаю		 ву́лічна-даро́жным ву́лічна-даро́жнымі
М. ву́лічна-даро́жным ву́лічна-даро́жнай ву́лічна-даро́жным ву́лічна-даро́жных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

будаўні́ча-даро́жны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. будаўні́ча-даро́жны будаўні́ча-даро́жная будаўні́ча-даро́жнае будаўні́ча-даро́жныя
Р. будаўні́ча-даро́жнага будаўні́ча-даро́жнай
будаўні́ча-даро́жнае		 будаўні́ча-даро́жнага будаўні́ча-даро́жных
Д. будаўні́ча-даро́жнаму будаўні́ча-даро́жнай будаўні́ча-даро́жнаму будаўні́ча-даро́жным
В. будаўні́ча-даро́жны (неадуш.)
будаўні́ча-даро́жнага (адуш.)		 будаўні́ча-даро́жную будаўні́ча-даро́жнае будаўні́ча-даро́жныя (неадуш.)
будаўні́ча-даро́жных (адуш.)
Т. будаўні́ча-даро́жным будаўні́ча-даро́жнай
будаўні́ча-даро́жнаю		 будаўні́ча-даро́жным будаўні́ча-даро́жнымі
М. будаўні́ча-даро́жным будаўні́ча-даро́жнай будаўні́ча-даро́жным будаўні́ча-даро́жных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

машы́нна-даро́жны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. машы́нна-даро́жны машы́нна-даро́жная машы́нна-даро́жнае машы́нна-даро́жныя
Р. машы́нна-даро́жнага машы́нна-даро́жнай
машы́нна-даро́жнае		 машы́нна-даро́жнага машы́нна-даро́жных
Д. машы́нна-даро́жнаму машы́нна-даро́жнай машы́нна-даро́жнаму машы́нна-даро́жным
В. машы́нна-даро́жны (неадуш.)
машы́нна-даро́жнага (адуш.)		 машы́нна-даро́жную машы́нна-даро́жнае машы́нна-даро́жныя (неадуш.)
машы́нна-даро́жных (адуш.)
Т. машы́нна-даро́жным машы́нна-даро́жнай
машы́нна-даро́жнаю		 машы́нна-даро́жным машы́нна-даро́жнымі
М. машы́нна-даро́жным машы́нна-даро́жнай машы́нна-даро́жным машы́нна-даро́жных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

патру́льна-даро́жны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. патру́льна-даро́жны патру́льна-даро́жная патру́льна-даро́жнае патру́льна-даро́жныя
Р. патру́льна-даро́жнага патру́льна-даро́жнай
патру́льна-даро́жнае		 патру́льна-даро́жнага патру́льна-даро́жных
Д. патру́льна-даро́жнаму патру́льна-даро́жнай патру́льна-даро́жнаму патру́льна-даро́жным
В. патру́льна-даро́жны (неадуш.)
патру́льна-даро́жнага (адуш.)		 патру́льна-даро́жную патру́льна-даро́жнае патру́льна-даро́жныя (неадуш.)
патру́льна-даро́жных (адуш.)
Т. патру́льна-даро́жным патру́льна-даро́жнай
патру́льна-даро́жнаю		 патру́льна-даро́жным патру́льна-даро́жнымі
М. патру́льна-даро́жным патру́льна-даро́жнай патру́льна-даро́жным патру́льна-даро́жных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

аўтамабі́льна-даро́жны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. аўтамабі́льна-даро́жны аўтамабі́льна-даро́жная аўтамабі́льна-даро́жнае аўтамабі́льна-даро́жныя
Р. аўтамабі́льна-даро́жнага аўтамабі́льна-даро́жнай
аўтамабі́льна-даро́жнае		 аўтамабі́льна-даро́жнага аўтамабі́льна-даро́жных
Д. аўтамабі́льна-даро́жнаму аўтамабі́льна-даро́жнай аўтамабі́льна-даро́жнаму аўтамабі́льна-даро́жным
В. аўтамабі́льна-даро́жны (неадуш.)
аўтамабі́льна-даро́жнага (адуш.)		 аўтамабі́льна-даро́жную аўтамабі́льна-даро́жнае аўтамабі́льна-даро́жныя (неадуш.)
аўтамабі́льна-даро́жных (адуш.)
Т. аўтамабі́льна-даро́жным аўтамабі́льна-даро́жнай
аўтамабі́льна-даро́жнаю		 аўтамабі́льна-даро́жным аўтамабі́льна-даро́жнымі
М. аўтамабі́льна-даро́жным аўтамабі́льна-даро́жнай аўтамабі́льна-даро́жным аўтамабі́льна-даро́жных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

даро́жны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да дарогі (у 1 знач.). Дарожнае палатно. Дарожнае будаўніцтва. □ Працэджваючыся праз дарожны пясок, ручаёк са звонам уліваўся ў вузенькую рачулку. Бядуля. Недзе дарожныя вербы сівыя шумяць... Танк.

2. Звязаны з дарогай, падарожжам. Дарожнае жыццё. Дарожнае знаёмства. Дарожныя запісы. // Прызначаны для дарогі, падарожжа, паездкі. Дарожны плашч. □ Міколка таропка злазіць з ложка і бяжыць да бацькавай дарожкай скрынкі. Лынькоў.

3. у знач. наз. даро́жны, ‑ага, м. Разм. Падарожны. Мароз дарожным падпявае. Колас.

•••

Дарожны майстар гл. майстар (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчэ́бень, ‑ю, м.

1. Біты, раздробнены камень, цэгла і пад., які прымяняецца для будаўнічых работ і пракладкі дарог.

2. Дарожнае пакрыццё, дарожны насып, зроблены з такога каменю, цэглы і пад. Тут [на Малахавым кургане] шчэбень церлі танкі ў пудру, І раптам нашае: — Палундра!.. Смагаровіч.

3. Асадачная горная парода, якая складаецца з невялікіх неабкачаных востравугольных абломкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даро́га, -і, ДМ -ро́зе, мн. -і, -ро́г, ж.

1. Паласа зямлі, прызначаная для язды і хадзьбы, якая злучае асобныя пункты мясцовасці, а таксама ўсякі камунікацыйны шлях.

Марская д.

Прасёлачная д.

Грунтавая д.

Асфальтавая д.

2. Адлегласць, якую трэба праехаць або прайсці.

Прайсці палавіну дарогі.

3. Месца для праходу, праезду, а таксама доступ куды-н.

Даць дарогу каму-н. (таксама перан.: даць магчымасць расці, развівацца каму-н.). Д. да сэрца (перан.).

4. Знаходжанне ў дарозе, падарожжа.

Усю дарогу праспаў.

5. перан. Накіраванасць, напрамак дзейнасці.

Ісці сваёй дарогай.

6. у знач. прысл. даро́гай. У час язды.

Пагутарым дарогай.

◊

Апошняя дарога — пра смерць, пахаванне каго-н.

Бітая дарога — уезджаная дарога.

Збіцца з дарогі — пачаць весці заганны спосаб жыцця.

Ісці прамой дарогай — жыць сумленным жыццём.

Шчаслівай дарогі! — добрае пажаданне ў дарогу.

|| памянш.-ласк. даро́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж. (да 1 знач.), даро́жачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.) і даро́жанька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж. (да 1 знач.).

|| прым. даро́жны, -ая, -ае (да 1 і 4 знач.).

Дарожнае будаўніцтва.

Дарожнае знаёмства.

Дарожныя нататкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

доро́жный

1. даро́жны;

доро́жный ма́стер даро́жны ма́йстар;

доро́жные расхо́ды даро́жныя выда́ткі;

доро́жный знак даро́жны знак;

доро́жные ве́щи даро́жныя рэ́чы;

доро́жное строи́тельство даро́жнае будаўні́цтва;

2. (связанные с путешествием) падаро́жны; даро́жны;

доро́жные лю́ди падаро́жныя лю́дзі;

доро́жные впечатле́ния даро́жныя ўра́жанні.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)