даражы́ць, -жу́, -жы́ш, -жы́ць; -жы́м, -жыце́, -жа́ць; незак.
Высока цаніць, берагчы; ашчадна адносіцца да чаго-н.
На рабоце ім даражаць.
Д. кожнай мінутай рабочага часу.
Д. думкай спецыяліста.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
даражы́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
даражу́ |
даражы́м |
| 2-я ас. |
даражы́ш |
даражыце́ |
| 3-я ас. |
даражы́ць |
даража́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
даражы́ў |
даражы́лі |
| ж. |
даражы́ла |
| н. |
даражы́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
даражы́ |
даражы́це |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
даражы́ць несов. дорожи́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даражы́ць, ‑ражу, ‑ражыш, ‑ражыць; незак., кім-чым.
Надаваць вялікае значэнне, высока цаніць каго‑, што‑н. Даражыць давер’ем. Даражыць мінулым. □ І яшчэ больш радавалася [Вольга Усцінаўна] таму, хто не мінаў дома, заязджаў, заходзіў па-ранейшаму. Даражыла дружбай з такімі людзьмі. Шамякін. // Ашчадна, беражліва адносіцца да чаго‑н. Даражыць кожнай капейкай. □ З гэтага бою нас выйшла няшмат, І кожны сяброўствам сваім даражыў. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дорожи́ть несов.
1. (высоко ценить) даражы́ць;
на рабо́те им дорожат на рабо́це ім даража́ць;
2. (беречь) даражы́ць (кім, чым), шанава́ць (каго, што);
дорожи́ть свои́м здоро́вьем даражы́ць сваі́м здаро́ўем, шанава́ць сваё здаро́ўе.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зрыфмава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., што.
Падабраць рыфму (да слова); зарыфмаваць. — Каханнем трэба даражыць, але ж яго трэба і заслужыць, — зрыфмавала.. [Іна] какетліва. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
музыка́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Здольны да музыкі; які тонка разумее музыку. Музыкальныя здольнасці. Музыкальная натура.
2. Прыемны для слыху; меладычны. Музыкальны голас. □ Купала як паэт вельмі даражыць музыкальным бокам паэзіі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цаніць, даражыць, ставіць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
◎ Лекаце́ць ’дрыжэць, калаціцца (аб сэрцы)’ (Сцяшк., Сл. паўн.-зах.; чэрв., ЖД- 2), драг. лёкотіты ’дрыжэць, трэсціся’ (Клім.), лякотітэ (І. Лучыц-Федарэц), кобр. люкотітэ, леко‑ тітэ, стол. лёкотіты (Нар. лекс.), бяроз. лекотётэ (Шатал.), слонім. лекацёць ’тс’ (Нар. лекс.; гродз., Сцяшк. Сл.), ’булькатаць (аб вадзе ў страве пры яе варэнні)’ (Шат.), ’даражыць, берагчы што-небудзь’ (маст., Сл. паўн.-зах.). Беларускае. Утворана ад назоўніка *^коlъ < л§к‑ъ, як і іншыя гукапераймальныя дзеясловы з суф. ‑ot ёй (// ‑оп‑ёй). Параўнуе стукотіти, стугоніти. Развіццё семантыкі прасл. lękati ’гнуць, выгінаць, закрыўляць’ > ’згінацца, схіляцца’^курчыцца, сціскацца ад страху, трывогі’ > ’баяцца’ > ’дрыжэць’ гл. Слаўскі, 4, 207. Аналагічна і.-е. *bheug‑ ’згінаць’ > літ. būgti ’трывожыцца, лякацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паве́сціся, ‑вядуся, ‑вядзешся, ‑вядзецца; ‑вядзёмся, ‑ведзяцеся; пр. павёўся, ‑вялася, ‑лося; заг. павядзіся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць весціся, адбывацца. Цяпер размовы павяліся Наконт паноў і палявання. Колас.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць гадавацца, ладзіцца, размнажацца (пра жывёл, насякомых). Пчолы не павяліся. Павялося добрае племя кароў.
3. безас. Увайсці ў звычай, стаць прывычным. Так і павялося. Браты пачалі жыць кожны сам па сабе, як чужыя. Галавач. [Вера:] — У нас дома так павялося, што падпіскай бацька займаецца. Шыцік. Тут ужо так павялося: даражыць гонарам калектыву — значыць не ганьбіць свайго сумлення. «Звязда».
4. Разм. Зблізіцца, пачаць сябраваць. З кім павядзешся, ад таго і набярэшся. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)