дане́сці

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. данясу́ данясё́м
2-я ас. данясе́ш данесяце́
3-я ас. данясе́ данясу́ць
Прошлы час
м. данё́с дане́слі
ж. дане́сла
н. дане́сла
Загадны лад
2-я ас. данясі́ данясі́це
Дзеепрыслоўе
прош. час данё́сшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дане́сці², -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; зак.

1. Зрабіць службовае данясенне аб чым-н.

Разведка данесла камандаванню пра набліжэнне праціўніка.

2. на каго (што). Зрабіць данос; тайна паведаміць.

Нядобразычліўцы данеслі на яго.

|| незак. дано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дане́сці¹, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; зак.

1. каго-што. Несучы, даставіць да якога-н. месца.

Д. рэчы да вагона.

2. што. Зрабіць чутным (пра гукі, пах і пад.).

Вецер данёс смалісты пах дыму.

3. перан. Давесці да свядомасці, зрабіць зразумелым.

Д. думку да слухача.

|| незак. дано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дане́сці I сов. донести́;

д. рэ́чы да ваго́на — донести́ ве́щи до ваго́на;

ве́цер данёс гу́кі му́зыкі — ве́тер донёс зву́ки му́зыки;

д. ідэ́ю тво́ра — донести́ иде́ю произведе́ния

дане́сці II сов., в разн. знач. донести́;

д. нача́льству на каго́-не́будзь — донести́ нача́льству на кого́-л.; д. аб пача́тку бо́ю донести́ о нача́ле бо́я

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дане́сці ​1, ‑нясу, ‑нясеш, ‑нясе; ‑нясём, ‑несяце; пр. данёс, ‑несла; зак., каго-што.

Несучы, даставіць да якога‑н. месца. Данесці рэчы да вагона. □ Жанчына спяшалася, як мага, каб хутчэй данесці да хаты маленькае дзіця. Лынькоў. Язэп так і не данёс лыжку да рота. Зацірка разлілася. Асіпенка. // Перамясціўшы, наблізіўшы, зрабіць чутным (гукі, пах і пад.). З вёскі вецер данёс галасы людзей, якія выходзілі з клуба. Сіняўскі. Пах смалісты ад Слуцка і Мінска Ўслед за намі данеслі вятры. Прыходзька. // Захаваць, зберагчы ў сабе да пэўнага часу. Летапісы, што данеслі да нас праз вякі каштоўныя звесткі аб мінулых днях нашай зямлі, неаднаразова успамінаюць пра.. [Полацк] і яго князёў. Штыхаў. Іржанне коней, стогн зямлі, Нямая стоенасць рыданняў... Чаму да сённяшніх світанняў Мы гэта ў сэрцах даняслі? Гаўрусёў. // перан. Давесці да свядомасці, зрабіць даступным, зразумелым. Вялікая справа — умець данесці да народа бальшавіцкую праўду. Шамякін. Паэтычнае слова дапамагала пісьменніку данесці да чытача сваё захапленне жыццём. Адамовіч.

дане́сці ​2, ‑нясу, ‑нясеш, ‑нясе; ‑нясём, ‑несяце; пр. данёс, ‑несла; зак.

1. Далажыць, паведаміць; зрабіць данясенне. 14 снежня 1905 года мінскі паліцмайстар данёс губернатару, што па Губернатарскай вуліцы выкрыта тайная друкарня. «ЛіМ». Разведка Бумажкова данесла, што, не даходзячы да ракі, танкі перагрупіроўваюцца. Чорны.

2. на каго і без дап. Зрабіць данос, тайна паведаміць. І не выходзіла з галавы думка: няўжо Васіль дапусціўся да таго, што данёс польскай паліцыі на Мартына? Колас. Паўлюкоўскі шчасліва дабраўся да сваіх Ініцаў, але нехта данёс, што былы чырвоны афіцэр тайком вярнуўся дамоў з Саветаў. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

донести́​I сов. дане́сці;

донести́ ве́щи дане́сці рэ́чы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дане́сены донесённый; см. дане́сці I

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дано́сіць I несов. доноси́ть; см. дане́сці I

дано́сіць II несов. доноси́ть; см. дане́сці II

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дано́сіць ​1, ‑ношу, ‑носіш, ‑носіць.

Незак. да данесці ​1.

дано́сіць ​2, ‑ношу, ‑носіш, ‑носіць.

Незак. да данесці ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ная́бедничать сов., разг. дане́сці, напаклёпнічаць, нагавары́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)