да́ма, -ы, мн. -ы, дам, ж.

1. Жанчына, якая належыць да багатага асяроддзя ці інтэлігенцыі.

Свецкая д.

2. Замужняя жанчына ў адрозненне ад дзяўчыны.

3. Жанчына, якая танцуе ў пары з кавалерам.

Кавалеры запрашаюць дам.

4. Ігральная карта з відарысам жанчыны.

Чырвовая д.

|| ласк. і фам. да́мачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. да́мскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

да́ма

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. да́ма да́мы
Р. да́мы да́м
Д. да́ме да́мам
В. да́му да́м
Т. да́май
да́маю		 да́мамі
М. да́ме да́мах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

да́ма ж., в разн. знач. да́ма;

пажыла́я д. — пожила́я да́ма;

віно́вая д. — карт. пи́ковая да́ма;

◊ д. сэ́рца — да́ма се́рдца

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

да́ма в разн. знач. да́ма, -мы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

да́ма, ‑ы, ж.

1. Жанчына, якая належыць да багатага ці інтэлігентнага асяроддзя (уст.). Прыдворная дама. □ На беразе ракі індыйскай Джамны жылі даўней прыгожыя тры дамы. Дубоўка. // Замужняя жанчына ў адрозненне ад дзяўчыны. Паненкі і маладыя дамы гарнуліся да вайсковых. Колас.

2. Жанчына або дзяўчына, якая танцуе ў пары з кавалерам ці ўдзельнічае ў якой‑н. гульні. Найдус галантна падводзіў сваю даму да кожнага госця, з якім і віталася яна ўсё з той жа чараўнічаю ўсмешкай. Колас.

3. Трэцяя па старшынству ігральная карта з малюнкам жанчыны. Званковая дама.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Да́ма ’дама’ (БРС). Рус. да́ма, укр. дама. Запазычанне з польск. dama (якое ў XVII ст. было ўзята з франц. dame). Гл. Брукнер, 84; Фасмер, 1, 483; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 11.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гранд-да́ма

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. гранд-да́ма гранд-да́мы
Р. гранд-да́мы гранд-да́м
Д. гранд-да́ме гранд-да́мам
В. гранд-да́му гранд-да́м
Т. гранд-да́май
гранд-да́маю		 гранд-да́мамі
М. гранд-да́ме гранд-да́мах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

статс-да́ма

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. статс-да́ма статс-да́мы
Р. статс-да́мы статс-да́м
Д. статс-да́ме статс-да́мам
В. статс-да́му статс-да́м
Т. статс-да́май
статс-да́маю		 статс-да́мамі
М. статс-да́ме статс-да́мах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гранд-да́ма гранд-да́ма, -мы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

статс-да́ма, -мы ж., ист. статс-да́ма

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)