гі́пс

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. гі́пс
Р. гі́псу
Д. гі́псу
В. гі́пс
Т. гі́псам
М. гі́псе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гіпс, -у, м.

1. Мінеральнае рэчыва белага ці жоўтага колеру.

Пласт гіпсу.

2. Скульптурны злепак з такога рэчыва.

3. Хірургічная павязка з такога рэчыва, якую накладваюць пры пераломах, вывіхах.

Нага ў гіпсе.

|| прым. гі́псавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гіпс (род. гі́псу) в разн. знач. гипс;

статуэ́тка з гі́псу — статуэ́тка из ги́пса;

накла́сці г. — мед. наложи́ть гипс

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гіпс, ‑у, м.

1. Мінерал белага або жоўтага колеру (абпалены і раздробнены прымяняецца ў будаўніцтве, лепцы і медыцыне). Здабыча гіпсу. Пласт гіпсу.

2. Скульптурны злепак з такога мінералу. Ля ўваходу .. застылі ўвекавечаныя ў гіпсе слаўныя сыны беларускага народа. «Маладосць».

3. Цвёрдая хірургічная павязка з такога мінералу, якую накладваюць пры пераломах, вывіхах для прыдання нерухомасці пашкоджанай частцы цела. Налажыць гіпс на пашкоджаную нагу.

[Грэч. gýpsos — мел, гліна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гіпс ’гіпс’. Рус. гипс, укр. гіпс. Запазычанне з ням. Gips < лац. gypsum < грэч. (гл. Фасмер, 1, 407; Шанскі, 1, Г, 81).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

алеба́стр, -у, м.

1. Дробназярністы будаўнічы гіпс.

2. Празрысты дробназярністы гіпсавы камень, які ўжыв. для арнаментных вырабаў.

|| прым. алеба́стравы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тони́рованный тані́раваны;

тони́рованный гипс тані́раваны гіпс;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гипс в разн. знач. гіпс, род. гі́псу м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гіпсава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак., што.

1. Накладваць гіпсавую павязку. Гіпсаваць паламаны палец.

2. Уносіць у глебу гіпс для паляпшэння яе фізіка-хімічных і біялагічных уласцівасцей. Гіпсаваць глебу.

3. Дабаўляць гіпс у вінаграднае віно для паляпшэння яго колеру, смаку і засцярогі ад псавання. Гіпсаваць віно.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

загіпсава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.

1. Налажыць гіпсавую павязку. Загіпсаваць руку.

2. Дабавіць, унесці гіпс у што‑н. Загіпсаваць глебу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)