гі́нуць, -ну, -неш, -не; гінь; незак.
1. Спыняць існаванне, знішчацца, прападаць.
Г. ад кулі.
Расліны гінуць ад марозу.
2. перан. Рушыцца, не адбывацца (пра планы, намеры і пад.).
Гіне мая надзея на паездку.
|| зак. загі́нуць, -ну, -неш, -не; загінь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гі́нуць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
гі́ну |
гі́нем |
| 2-я ас. |
гі́неш |
гі́неце |
| 3-я ас. |
гі́не |
гі́нуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
гі́нуў |
гі́нулі |
| ж. |
гі́нула |
| н. |
гі́нула |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
гі́нучы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
гі́нуць несов.
1. ги́бнуть, погиба́ть; пропада́ть;
2. (о зверях, насекомых и т.п.) до́хнуть; (о скоте — ещё) па́дать;
3. перен. (о надеждах, планах и т.п.) ру́шиться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гі́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; незак.
1. Спыняць існаванне, разбураючыся, знішчаючыся; знікаць, прападаць. Высока ляцелі іскры, гінула чалавечая праца цэлых пакаленняў, нішчыліся нацыянальныя багацці, скарбніцы культуры. Гурскі. Клубочкі дыму, працэджваючыся праз яловыя лапкі, выбіваюцца на прастор і гінуць у зімнім паветры. Колас. // Паміраць. Гінуць ад кулі. □ Без каманды войска гіне. З нар. / Пра жывёлу, расліны. На галіне Пры даліне Ліст на дрэве марна гіне: Ліст зялёны, ды ўмірае. Колас. Не узыходзіць, А чэзне і гіне насенне, Калі кідае сейбіт яго На каменне. Макаль.
2. перан. Знікаць, рушыцца (пра планы, надзеі і пад.). Надзеі гінуць. □ Гінулі і туманіліся думкі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гі́нуць ’гінуць’ (БРС, Касп., Шат., Бяльк.). Укр. ги́нути, рус. ги́бнуть, дыял. ги́нуть, польск. ginąć, gibnąč, чэш. hynouti, ст.-слав. гыбнѫти, гынѫти, балг. ги́на, ги́бна, серб.-харв. ги̏нути, ги̏бнути і г. д. Прасл. *gybnǫti, якое суадносіцца з *gybati. Падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 7, 218–219 (там і літ-ра). Сл. паўн.-зах. лічыць гэта бел. слова запазычаннем з польск. ginąć, што неверагодна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
погиба́ть несов. гі́нуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ні́шчыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чыцца; незак.
Знішчацца, гінуць, прападаць.
Безгаспадарчасцю нішчыцца багацце дзяржавы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ги́бнуть несов., прям., перен. гі́нуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ме́рці, 1 і 2 ас. адз. звычайна не ўжыв., мрэ, мром, мраце́, мруць; мёр, ме́рла, ме́рлі; мручы́; незак. (разм.).
Паміраць, гінуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)