гусці́, гуду́, гудзе́ш, гудзе́; гудзём, гудзяце́, гуду́ць; гуў, гула́, -ло́; гудзі́; незак.

1. Утвараць працяжны аднатонны гук.

Вецер гудзе ў коміне.

Гудзе матор.

У вушах гуло (безас.).

2. Бесперапынна ныць ад болю, стомленасці.

Рукі аж гудуць.

|| зак. прагусці́, -гуду́, -гудзе́ш, -гудзе́; -гудзём, -гудзяце́, -гуду́ць; прагу́ў, -гула́, -гуло́ (да 1 знач.).

|| наз. гудзе́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гусці́

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. гуду́ гудзё́м
2-я ас. гудзе́ш гудзяце́
3-я ас. гудзе́ гуду́ць
Прошлы час
м. гу́ў гулі́
ж. гула́
н. гуло́
Загадны лад
2-я ас. гудзі́ гудзі́це

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гусці́ несов. гуде́ть; жужжа́ть;

да ве́чара гула́ малата́рня — до ве́чера гуде́ла молоти́лка;

на дварэ́ гула́ заве́я — на у́лице гуде́ла мете́ль;

на пло́шчы гуў нато́ўп — на пло́щади гуде́ла толпа́;

у вуша́х мо́цна гуло́ — безл. в уша́х си́льно гуде́ло;

но́гі гудзя́ць — но́ги гудя́т;

над ву́хам гудзе́ кама́р — над у́хом жужжи́т кома́р

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гусці́, гуду, гудзеш, гудзе; гудзём, гудзяце, гудуць; пр. гуў, гула, ‑ло; заг. гудзі; незак.

1. Утвараць роўны, густы, працяжны гук, гул. Усю ноч гула за вёскай малатарня. Брыль. Маторы гулі роўна, манатонна, штурмуючы тоўшчу воблакаў. Новікаў. // Завываць (пра вецер, мяцеліцу, завіруху і пад.). Не змаўкаючы, гула завіруха. Мележ. Часам вецер наганяў хмары, і тады гула мяцеліца. Арабей. // Звінець крыламі (пра пчалу, чмяля і пад.). Гудуць, бзыкаюць, перавальваючыся з гронкі на гронку грэчкавага цвету, пчолы. Ермаловіч. // безас. Пра адчуванне шуму, гулу. Галава хілілася да стала, нібы налітая свінцом. У вушах цяжка гуло. Лынькоў. // Поўніцца мноствам галасоў. Школа, паўнютка набітая людзьмі, гула, як пчольнік. Сабаленка. А клуб аж гудзе, — у ім столькі людзей, Спраўляе свой слаўны Ігнат юбілей. Хведаровіч. // Манатонна гаварыць, расказваць. [Салдат] гуў сабе пад нос павольна, з одумам, слова за словам. Чорны. // Крыкам, галасамі выказваць не задавальненне (пра ўсіх, многіх). Мікуцічане гудуць. Выплываюць розныя крыўды, непаразуменні, успамінаюцца старыя прарэхі сялянскага жыцця, аб грэблі перастаюць зусім гаварыць. Колас. // перан. Пашырацца, распаўсюджвацца. Вялікая, радасная вестка гула, перакатвалася. М. Ткачоў. // перан. Бурна працякаць, інтэнсіўна праяўляцца. Работа ў калгасе кіпіць і гудзе. // перан. Хутка, спорна расці. Гудзе, буяе ў садзе квецень У звонкім ззянні кропель-рос. Кляўко.

2. Утвараць працяжны, рэзкі гук (пра сігнал, гудок). Гудзе завадскі гудок. □ Гулі паравозы, вішчалі тармазы, ляпалі прылады аўтасчэпкі. Васілёнак.

3. Разм. Бесперапынна ныць, ламаць (пра болі ў касцях, у целе). Рука ў лубках гудзе надаедлівым болем. Брыль. Скроні гулі і балелі. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гусці́ ’гусці, гудзець’ (БРС), гусць (Нас., Бяльк.). Гл. гудзе́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прагусці́ гл. гусці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гудзе́ць несов., разг., см. гусці́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разгусці́ся, -гуду́ся, -гудзе́шся, -гудзе́цца; -гудзёмся, -гудзяце́ся, -гуду́цца; разгу́ўся, -гула́ся, -гуло́ся; -гудзі́ся; зак. (разм.).

Пачаць гусці не перастаючы.

Вецер разгуўся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жужжа́ть несов., прям., перен. гусці́, гудзе́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гудзе́ць, -джу́, -дзі́ш, -дзі́ць; -дзі́м, -дзіце́, -дзя́ць; -дзі́; незак.

Тое, што і гусці.

|| зак. прагудзе́ць, -джу́, -дзі́ш, -дзі́ць; -дзі́м, -дзіце́, -дзя́ць; -дзі́.

|| наз. гудзе́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)