гу́ла

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. гу́ла гу́лы
Р. гу́лы гу́лаў
Д. гу́ле гу́лам
В. гу́лу гу́лы
Т. гу́лай
гу́лаю		 гу́ламі
М. гу́ле гу́лах

Крыніцы: tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гу́ла,

гл. гуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гула́ ’лухта, глупства’ (Нас.). Няясна. Магчыма, з хула́. Аднак не выключаецца, што ёсць сувязь са слав. дзеясловам *guliti. Параўн. рус. гу́лить ’жартаваць’, укр. гули́ти ’абдурваць’ і г. д. (гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 170).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гу́ля, ‑і і гу́ла, ‑ы, ж.

Абл. Гуз, жаўлак. — Ты чаму гэта не сказаў, што пчала ўджаліла цябе ў лоб? Я адразу знайшоў бы дзьмухавец і яго сокам памагаў бы ранку. Нічога б не было, а то, бач, якая гуля вырасла! Ваданосаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гусці́, гуду́, гудзе́ш, гудзе́; гудзём, гудзяце́, гуду́ць; гуў, гула́, -ло́; гудзі́; незак.

1. Утвараць працяжны аднатонны гук.

Вецер гудзе ў коміне.

Гудзе матор.

У вушах гуло (безас.).

2. Бесперапынна ныць ад болю, стомленасці.

Рукі аж гудуць.

|| зак. прагусці́, -гуду́, -гудзе́ш, -гудзе́; -гудзём, -гудзяце́, -гуду́ць; прагу́ў, -гула́, -гуло́ (да 1 знач.).

|| наз. гудзе́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гусці́

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. гуду́ гудзё́м
2-я ас. гудзе́ш гудзяце́
3-я ас. гудзе́ гуду́ць
Прошлы час
м. гу́ў гулі́
ж. гула́
н. гуло́
Загадны лад
2-я ас. гудзі́ гудзі́це

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

гу́ля ж., прост. гу́ля, -лі ж., гу́ла, -лы ж., гуз, род. гу́за м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

го́ласна, прысл.

Уголас, не шэптам. Голасна чытаць. // Гучна, моцна. Малатарня гула, і таму гаварыць прыйшлося ненатуральна голасна. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пагусці́, ‑гуду, ‑гудзелі, ‑гудзе; ‑гудзём, ‑гудзяце; пр. пагуў, ‑гула, ‑гуло; заг. пагудзі; зак.

Гусці некаторы час. Пагуў параходны гудок і сціх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Кулёма ’старэча’ (Сцяшк. Сл.). Няясна. Магчыма, памылковая дэфініцыя: «Гета кулома ишла пасʼарод вуліцы, ни чула, што машына гула, лʼедз’ як ни прыдае ила». Магчыма, да кулём (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)