гу́з
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
гу́з |
гузы́ |
| Р. |
гу́за |
гузо́ў |
| Д. |
гу́зу |
гуза́м |
| В. |
гу́з |
гузы́ |
| Т. |
гу́зам |
гуза́мі |
| М. |
гу́зе |
гуза́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гуз, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.
Жаўлак ад удару або нараст на целе чалавека, жывёлы; наогул пукатая няроўнасць.
Набіць г. на лбе.
На спіне ў каровы гузы.
|| прым. гузавы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гуз м.
1. ши́шка ж., желва́к;
набі́ў г. на лбе — наби́л ши́шку на лбу;
2. (на растении) наро́ст, ши́шка ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гуз, ‑а, м.
Пукатасць, нараст на целе чалавека або жывёлы ад удару, запалення і пад. Набіць гуз. □ Дужай мужчынскай рукою, якой так даўно не было на светлай галаве Даніка, Мікола правёў па «сівых» валасах малога, намацаў гуз ад кія і, заплюшчыўшы вочы, праз зубы ціха вылаяўся. Брыль. // Пукатая няроўнасць на чым‑н. Снегу было мала, на каляіністых дарогах чарнелі мёрзлыя земляныя гузы. Чорны. Скрыпучым голасам зарыпіць журавель над студняю з трухлявым дзер[а]вяным зрубам і гузамі лёду каля яго. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гуз 1 ’гуля, нарост’ (БРС, Касп., Шат., Бяльк., Сцяшк.), ’тупы канец снапа’ (Нас.). Прасл. *gǫzъ, *guzъ (падрабязна агляд форм у Трубачова, Эт. сл., 7, 91–92) з’яўляецца экспрэсіўным утварэннем, роднасным грэч. γογγύλος ’круглы’, літ. gūžis ’качан’. Гл. яшчэ Бернекер, 1, 343; Слаўскі, 1, 380–381; Траўтман, 101–102; Фасмер, 1, 471–472.
Гуз 2 ’гузік’ (Шатал.). Ст.-бел. кгузъ, гузъ, кузъ ’тс’ (Булыка, Запазыч.). Або запазычанне з польск. guz ’тс’ або бел. новаўтварэнне з гу́зік (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гуза́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).
Тое, што і гуз.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гуза́к, -ка́ м., разг., см. гуз
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нахапі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -хо́піцца; зак.
1. Нечакана настаць, надысці.
Дзень нахапіўся неўзаметку.
2. Ускочыць, з’явіцца на чым-н. (разм.).
На лбе нахапіўся гуз.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
волды́рь пухі́р, -ра́ м., вады́р, -ра́ м.; (шишка) гуз, род. гу́за м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гу́ля ж., прост. гу́ля, -лі ж., гу́ла, -лы ж., гуз, род. гу́за м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)