грама́да
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
грама́да |
грама́ды |
| Р. |
грама́ды |
грама́д |
| Д. |
грама́дзе |
грама́дам |
| В. |
грама́ду |
грама́ды |
| Т. |
грама́дай
грама́даю |
грама́дамі |
| М. |
грама́дзе |
грама́дах |
Крыніцы:
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Грамада́
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Грамада́ |
| Р. |
Грамады́ |
| Д. |
Грамадзе́ |
| В. |
Грамаду́ |
| Т. |
Грамадо́й
Грамадо́ю |
| М. |
Грамадзе́ |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
грамада́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
грамада́ |
| Р. |
грамады́ |
| Д. |
грамадзе́ |
| В. |
грамаду́ |
| Т. |
грамадо́й
грамадо́ю |
| М. |
грамадзе́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
міра́нін, ‑а; мн. міране, ‑ран; м.
Уст.
1. Чалавек, які не мае духоўнага звання.
2. Член сельскай грамады, міра 2; селянін.
3. толькі мн. (міра́не, ‑ран). Народ, людзі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збо́рня, ‑і, ж.
Разм.
1. Сход, сходка; зборышча. Зборня ўнялася і перайшла да звычайных разважанняў, жартаў, смеху і піскаў. Гартны.
2. Уст. Памяшканне, дзе адбываліся сходы грамады; зборная. На ганку перад зборняю спаткаў Лабановіча валасны стораж дзед Піліп. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даве́раны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад даверыць.
2. у знач. прым. Надзелены давер’ем. Аксён Каль выступаў ад грамады як давераная асоба. Колас.
3. у знач. наз. даве́раны, ‑ага, м. Асоба, якая дзейнічае па чыім‑н. даручэнні. Выбраць давераных. Давераны ў справах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ста́тны, ‑ая, ‑ае.
Добра, прапарцыянальна складзены, стройны. Статная фігура. □ Марцін, як толькі ўбачыў .. статную постаць [Насці], адразу пачаў ладавацца ў дарогу. Мележ. // Які мае прапарцыянальна складзеную, стройную фігуру, высокі рост. З грамады асабліва вылучаўся Аляксей Алёшка, магутны, статны, вышэйшы на цэлую галаву за сваіх калег. Колас. Іван — малады яшчэ хлапец, рослы, статны, з прыгожым тварам. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адшчапі́цца, ‑шчэпіцца; зак.
1. Адкалоцца, аддзяліцца. Трэска лёгка адшчапілася.
2. перан. Адысці, адступіцца ад каго‑, чаго‑н. [Пракоп].. чужы для ўсіх, лішні. Адшчапіўся ад грамады, ад сям’і, як пень тырчыць на іх дарозе. Колас. Перад.. [Кавалёвай] сядзеў Іван Лазоўскі і пераконваў, што з дачкою Лідай жыць не можа, раздзяліліся, а адшчапіцца няма куды. Дуброўскі.
3. Адкрыцца (пра кручок, зашчапку).
4. Адшпіліцца (пра што‑н. прышпіленае, зашпіленае). Адшчапіўся значок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крыва́віць, ‑ваўлю, ‑вавіш, ‑вавіць; незак.
1. каго-што. Біць, разбіваць да крыві. — Як вам не брыдка, мужчыны, — звярнуўся Лабановіч да грамады. — Дапусціць, каб людзі крывавілі адзін другога! Разніміце іх! Колас. Крывавіць ногі брудны шлак сухі. Гаўрусёў.
2. Разм. Тое, што і крывавіцца. Калена аб нешта збіта ці праколата і крывавіць. Сачанка.
3. што. Пэцкаць, мазаць кроўю; пакідаць крывавыя сляды на кім‑, чым‑н. А ногі белы снег крывавяць. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мирско́й
1. уст. (людской) людскі́;
мирска́я молва́ людска́я гаво́рка; пагало́ска;
2. (светский) све́цкі, лю́дскі;
мирски́е дела́ све́цкія (людскі́я) спра́вы;
мирска́я суета́ людска́я ма́рнасць;
3. ист. грама́дскі;
мирска́я изба́ збо́рня;
мирская схо́дка сход грамады́, вяско́вы сход.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)