Грабяні́
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Грабяні́ |
| Р. |
Грабянё́ў |
| Д. |
Грабяня́м |
| В. |
Грабяні́ |
| Т. |
Грабяня́мі |
| М. |
Грабяня́х |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
грэ́бень
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
грэ́бень |
грабяні́
грэ́бені |
| Р. |
грэ́беня |
грабянёў |
| Д. |
грэ́беню |
грабяня́м |
| В. |
грэ́бень |
грабяні́
грэ́бені |
| Т. |
грэ́бенем |
грабяня́мі |
| М. |
грэ́бені |
грабяня́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
грэбенечаса́льны, ‑ая, ‑ае.
Прызначаны для часання з дапамогай грабянёў валакністых матэрыялаў пры падрыхтоўцы іх да прадзення. Грэбенечасальная машына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грабяні́сты, ‑ая, ‑ае.
З высокім грэбенем (у 3 знач.). Грабяністы певень. // З мноствам грабянёў (у 4 знач.). Няроўная грабяністая ралля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Вярэ́йкі, варэ́йкі ’дошкі або жэрдкі, якія выконваюць функцыю прымітыўных варот’ (хойн., Нар. сл.); ’крайнія зубы грабянёў’ (КТС). Да *‑віраць < ver‑/vor‑/vьr‑. Гэты корань маецца ў бел. абора < ob‑vora. Суф. ‑эйк‑ пашыраны ў зах.-бел. гаворках (Сцяцко, Афікс. наз., 37). Параўн. таксама чэш. zavírati ’зачыняць’, závora ’засоўка, закрутка’, závorky ’шлагбаум’, славац. vora ’агароджа’, укр. вір ’агароджа з жэрдак’, вірʼя ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
грэ́бень, -я, мн. грабяні́ і (з ліч. 2, 3, 4) грэ́бені, грабянёў, м.
1. Пласцінка з радам зубцоў для расчэсвання валасоў або заколвання і змацавання жаночай прычоскі.
2. Прыстасаванне такой формы, ужыв. ў розных галінах вытворчасці.
Прадзільны г.
Фарміраваць грабяні пад пасадку кукурузы.
3. Мясісты нараст на галаве некаторых птушак.
Г. пеўня.
4. перан. Вяршыня чаго-н.
Г. хвалі.
Горны г.
|| прым. грабе́нны, -ая, -ае (да 1—3 знач.), грабянёвы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.) і грабнявы́, -а́я, -о́е (да 4 знач.).
Грабеннае прадзенне.
Грабенны (грабянёвы) выраст.
Грабнявыя культуры.
|| памянш. грабе́ньчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 і 3 знач.); прым. грабе́ньчыкавы, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упрыго́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго-што.
Надаць каму‑, чаму‑н. прыгожы выгляд, зрабіць больш прыгожым, яркім; аздобіць. А колькі розных стужак, грабянёў, Хусцінак яркіх, завушніц прыгожых! Якіх яны красуняў упрыгожаць! Танк. Гарадоў нашых вуліцы, плошчы Упрыгожыла мора сцягоў. Машара. Багата і шчодра ўпрыгожыла вясна зямлю, адзеўшы яе зелянінаю, ярыною і жытамі. Колас. І зноў работа закіпела — аж дух займае ў хлопцаў. Спачатку ля краёў столь узорамі ўпрыгожылі, пасля да сярэдзіны дабраліся. Нядзведскі. // Стаць сведчаннем якіх‑н. заслуг (пра ордэны, медалі і пад.). Ордэн Чырвонага Сцяга ўпрыгожыў сцяг камсамола рэспублікі. «Звязда». // перан. Зрабіць больш поўным, багатым па зместу (жыццё, існаванне). Каб зноў жыццё сваё ўпрыгожыць, — За працу возьмемся хутчэй. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)