го́ран, -рна, мн. -рны, -рнаў, м.

1. Кавальская печ з мяхамі і паддувалам для награвання і пераплаўкі металаў ці печ для абпальвання керамічных вырабаў.

2. Ніжняя частка доменнай печы, дзе згарае паліва.

|| прым. гарнавы́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

го́ран

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. го́ран го́рны
Р. го́рна го́рнаў
Д. го́рну го́рнам
В. го́ран го́рны
Т. го́рнам го́рнамі
М. го́рне го́рнах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Го́ран

назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. Го́ран Го́раны
Р. Го́рана Го́ранаў
Д. Го́рану Го́ранам
В. Го́рана Го́ранаў
Т. Го́ранам Го́ранамі
М. Го́ране Го́ранах

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

го́ран, -рна м.

1. тех. горн, горни́ло ср.;

2. перен. горни́ло ср.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

го́ран, ‑рна, м.

1. Кавальская печ для награвання металу, забяспечаная мяхамі і паддувалам. У кузні было горача. Ярка палала вуголле. У горне ляжаў прадаўгаваты кавалак распаленага дабяла жалеза, ад яго з лёгкім трэскам разляталіся ў бакі блакітныя іскры. Курто. // Спецыяльная печ для абпальвання керамічных вырабаў.

2. перан.; чаго. Цяжкасці, выпрабаванне якія загартоўваюць, робяць стойкім каго‑, што‑н. Паэзія М. Танка.. вытрымала суровыя выпрабаванні, прайшла сапраўдную загартоўку ў горне жыцця. Шкраба.

3. Ніжняя частка доменнай печы, дзе згарае паліва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Го́ран, гарно́ ’горан’ (БРС, Нас., Шат., Касп., Сл. паўн.-зах.). Рус. горн, го́рон, укр. горно́, го́рен, горн. Далей сюды адносяцца польск. garnek, чэш. hrnek ’гаршчок’ і г. д. Роднаснымі з’яўляюцца лац. fornus ’печ’, ст.-інд. ghṛṇá‑ ’жар’. І.‑е. *g​uhr̥no‑ (да дзеяслова *g​uher‑ ’гарэць’). Гл. Фасмер, 1, 442; вельмі падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 7, 210–211.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гарнавы́, -а́я, -о́е.

1. гл. горан.

2. у знач. наз. гарнавы́, -о́га, мн. -ы́я, -ы́х, м. Рабочы пры горне.

Г. доменнай печы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

горн​I (кузнечный) го́ран, -рна м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Гарно́, горно́ ’горан’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. го́ран.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

горни́ло ср., уст., прям., перен. го́ран, -рна м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)