го́рад
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
го́рад |
гарады́ |
| Р. |
го́рада |
гарадо́ў |
| Д. |
го́раду |
гарада́м |
| В. |
го́рад |
гарады́ |
| Т. |
го́радам |
гарада́мі |
| М. |
го́радзе |
гарада́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
го́рад, -а, мн. гарады́, гарадо́ў, м.
1. Буйны населены пункт, адміністрацыйны, прамысловы, гандлёвы і культурны цэнтр.
Сталічны г.
Г. на Дзвіне.
Жыць за горадам.
2. Населенае месца, абгароджанае і ўмацаванае сцяной (гіст.).
Старажытны славянскі г.
3. У розных рухомых гульнях (напр., лапта, гарадкі) месца, лагер кожнай каманды.
|| памянш. гарадо́к, -дка́, мн. -дкі́, -дко́ў, м. (да 1 знач.).
|| прым. гарадскі́, -а́я, -о́е.
Гарадская гаспадарка.
Гарадскія будынкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
го́рад м. го́род;
○ во́льны г. — во́льный го́род;
гало́ўны г. — гла́вный го́род;
губе́рнскі г. — губе́рнский го́род;
зашта́тны г. — зашта́тный го́род;
◊ ні к сялу́ ні к ~ду — погов. ни к селу́ ни к го́роду;
го́рад-геро́й — го́род-геро́й;
адва́га (сме́ласць) гарады́ бярэ́ — погов. сме́лость города́ берёт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
го́рад, ‑а; мн. гарады, ‑оў; м.
1. Буйны населены пункт, адміністрацыйны, прамысловы, гандлёвы і культурны цэнтр. Сталічны горад. Горад нафтавікоў. Партовы горад. □ Горад шумеў, як дзень, так ноч, тысячамі галасоў. Колас. // Пра жыхароў такога населенага пункта. Увесь горад гаворыць пра апошнія падзеі.
2. Гіст. Населенае месца, абгароджанае і ўмацаванае сцяной. Старажытны славянскі горад.
•••
Вольны горад — а) сярэдневяковы горад, які вызваліўся з-пад улады феадала і набыў правы самастойнай дзяржавы; б) сучасны горад з асаблівым міжнародным рэжымам, вылучаны ў самастойную палітычную адзінку.
Губернскі горад — галоўны горад губерні.
Заштатны горад (уст.) — горад, які не мае адміністрацыйнага значэння.
Ні к сялу ні к гораду гл. сяло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Го́рад ’горад’ (БРС, Касп.). Рус. го́род, укр. дыял. го́род, польск. gród, чэш. hrad, балг. градъ́т, серб.-харв. гра̑д, ст.-слав. градъ. Параўн. літ. gar̃das ’агароджа’, ст.-інд. gṛhás ’дом’, гоц. gards ’дом’ і г. д. Падрабязны агляд у Фасмера, 1, 443; гл. і ў Трубачова, Эт. сл., 7, 37. Крыніцай з’яўляецца і.-е. *ghordho‑ або *g̑hordho‑ (аналіз у Трубачова, там жа, 37–38).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
горад; места (уст.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
го́рад-геро́й
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
го́рад-геро́й |
гарады-геро́і |
| Р. |
го́рада-геро́я |
гарадо́ў-геро́яў |
| Д. |
го́раду-геро́ю |
гарада́м-геро́ям |
| В. |
го́рад-геро́й |
гарады-геро́і |
| Т. |
го́радам-геро́ем |
гарада́мі-геро́ямі |
| М. |
го́радзе-геро́і |
гарада́х-геро́ях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
го́рад-геро́й (род. го́рада-геро́я) м. го́род-геро́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)