Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Verbum
анлайнавы слоўнікга́снуць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час | ||
|---|---|---|
| - | - | |
| - | - | |
| га́сне | га́снуць | |
| Прошлы час | ||
| га́с | га́слі | |
Крыніцы:
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ці́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не;
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непрагля́дны, ‑ая, ‑ае.
Такі цёмны або густы, што нічога нельга разгледзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дать
дать де́ньги даць гро́шы;
дать пре́мию даць прэ́мію;
по ви́ду ей нельзя́ дать бо́льше тридцати́ на вы́гляд ёй не́льга даць больш за тры́ццаць гадо́ў;
дать в зу́бы
дать конце́рт даць канцэ́рт;
дать статью́ в за́втрашнем но́мере газе́ты даць арты́кул у за́ўтрашнім ну́мары газе́ты;
дать о́браз рабо́чего даць во́браз рабо́чага;
дать отве́т даць адка́з;
дать кля́тву даць кля́тву;
дать звоно́к даць звано́к;
стена́ дала́ тре́щину сцяна́ дала́ трэ́шчыну;
дать кварти́ру даць кватэ́ру;
дать сло́во даць сло́ва;
сад дал большо́й дохо́д сад даў вялі́кі дахо́д;
дать зва́ние даць зва́нне;
дать пода́рок даць гасці́нца;
дать ток даць ток;
дать во́ду даць ваду́;
я тебе́ дам
◊
дать знать даць знаць, даць
дать доро́гу (кому) даць даро́гу (каму);
не дать в оби́ду не даць у кры́ўду;
дать отбо́й даць адбо́й;
дать ве́ру (чему) даць ве́ры (чаму);
дать во́лю (кому, чему) даць во́лю (каму, чаму);
дать во́лю рука́м даць во́лю рука́м;
дать вы́ход (чему) даць вы́хад (чаму);
дать себя́ знать даць сябе́ адчу́ць, да́цца ў зна́кі;
дать о себе́ знать даць аб сабе́ знаць;
дать поня́ть даць зразуме́ць;
дать крю́ку даць кру́гу;
дать ма́ху даць ма́ху;
дать нача́ло (чему) даць пача́так (чаму);
дать поня́тие даць паня́цце;
дать представле́ние даць уяўле́нне;
дать себе́ труд патурбава́цца, паклапаці́цца, пару́піцца, падба́ць;
дать стрекача́, дать тя́гу даць ця́гу, даць драпака́ (дра́ла);
дать уро́к даць уро́к;
до́рого бы дал до́рага б даў;
как пить дать як піць даць;
не дать спу́ску не даць спу́ску;
не дай бог не дай бо́жа, барані́ (крый) бо́жа;
дай бог дай бог (бо́жа);
дай бо́же на́шему теля́ти во́лка пойма́ти
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даць
1.
2. (што) подве́ргнуть (чему); наложи́ть (что);
◊ д. зразуме́ць — дать поня́ть;
д. во́лю сляза́м — дать во́лю слеза́м;
д. во́лю рука́м — дать во́лю рука́м;
без дай прычы́ны — ни за что ни про что;
д. аб сабе́ знаць — дать о себе́ знать;
д. галаву́ на адсячэ́нне — дать го́лову на отсече́ние;
не д. (сябе́) у кры́ўду — не дать (себя́) в оби́ду;
не д. хо́ду — не дать хо́ду;
д. пу́дла — промахну́ться; дать ма́ху;
і паню́хаць не д. — и поню́хать не дать;
д. по́ўху — дать затре́щину, отве́сить оплеу́ху;
д. во́лю сваі́м пачу́ццям — дать во́лю свои́м чу́вствам;
д. бяро́завай ка́шы — дать берёзовой ка́ши;
дае́ сябе́ адчува́ць — даёт себя́ знать;
д. даро́гу — дать доро́гу;
д. ход (спра́ве) — дать ход (де́лу);
д. дзёру (дра́ла, драпака́, лататы́) — дать (зада́ть) дёру (дра́ла, тя́гу, лататы́, стрекача́, стречка́);
д. дразда́ —
д. адбо́й — дать отбо́й;
д. спако́й — оста́вить в поко́е;
д. ве́ры — пове́рить, дать ве́ру;
д. круг — дать крю́ку;
(не) д. дыхну́ць — (не) дать дух перевести́; (не) дать вздохну́ть;
дай бо́жа — дай бог;
д. ду́лю — показа́ть фи́гу (ку́киш);
д. газ — дать газ;
д. ду́ба —
д.
я табе́ дам! — я тебе́ (те) дам!;
як бог дасць — как бог даст;
д. пе́рцу (чо́су) — (каму) дать пе́рцу (кому);
до́рага б даў (заплаці́ў) — до́рого бы дал (уплати́л);
д. па ша́пцы — дать по ша́пке;
д. фо́ру — дать фо́ру;
д. за́дні ход — дать за́дний ход;
д. пача́так — (чаму) дать нача́ло (чему);
д. пы́тлю (жа́ру) — дать жару;
д. храпака́ — зада́ть храпови́цкого;
д. ды́хту — дать взбу́чку (нагоня́й), намы́лить (намя́ть) хо́лку;
д. ма́ху — дать ма́ху;
д. (зае́хаць) у ву́ха — дать (съе́здить) в у́хо;
д. зда́чы — дать сда́чи;
д. у ла́пу — дать в ла́пу;
д. па ла́пах — дать по рука́м;
ра́ды не д. — а) не упра́виться, не сла́дить (с кем-, чем-л.); б) ума́ не приложи́ть;
д. у галаву́ — уда́рить в го́лову;
дай ты ра́ды —
д. па ка́рку (у ка́рак) — дать по ше́е;
д. сябе́ ашука́ць (падману́ць) — да́ться в обма́н;
д. ла́зню — зада́ть ба́ню;
д. лазы́ — зада́ть пе́рцу;
не д. спу́ску — не дать спу́ску;
д. у ко́сці — всы́пать; дать взбу́чку;
як піць д. — как пить дать;
бог дасць — бог даст;
дай бог но́гі — дай бог но́ги;
бог ро́зуму не даў — бог ума́ лиши́л;
д. наганя́й (прачуха́нку, прачуха́нец) — дать нагоня́й; протере́ть с песо́чком;
д. прабо́рку — дать нахлобу́чку;
да́йце час — да́йте срок;
д. падста́ву — дать по́вод;
д. нагу́ —
д. жыццё — (каму) дать жизнь (кому);
д. лад — привести́ в поря́док;
дай бо́жа, ды не ве́даю — ви́лами по воде́ пи́сано;
як піць д. — как пить дать;
дай бо́жа на́шаму цяля́ці во́ўка спайма́ці —
сам не гам і друго́му не дам —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)