гарма́та, -ы, ДМ -ма́це, мн. -ы, -ма́т, ж.

Агульная назва артылерыйскай зброі (пушка, гаўбіца, марціра і інш.).

Супрацьтанкавая г.

|| прым. гарма́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гарма́та ж. ору́дие ср.; пу́шка;

◊ ~тай не праб’е́ш — пу́шкой не прошибёшь;

страля́ць з гарма́т па вераб’я́х — стреля́ть из пу́шек по воробья́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гарма́та, ‑ы, ДМ ‑маце, ж.

Агульная назва артылерыйскай зброі (пушка, гаўбіца, марціра і інш.). Супрацьтанкавая гармата. Зенітная гармата. □ Некалькі гадзін грымелі нашы гарматы, і водгулле іх грому далёка расплывалася па нетрах лясоў і балот Палесся. Колас.

•••

Гарматай не праб’еш гл. прабіць.

Страляць з гарматы па вераб’ях гл. страляць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гарма́та ’гармата’ (БРС, Нас., Шат., Бяльк., Сл. паўн.-зах.). У ст.-бел. мове гармата, армата, ормата (з XVI ст., Булыка, Запазыч.). Запазычанне з польск. мовы (harmata, armata) < лац. armata (Булыка, Запазыч., 79). Ст.-укр. гармата, армата, укр. гарма́та можна лічыць запазычаннем з іт. armata (гл. Рудніцкі, 1, 573, там і літ-ра).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гармата / з доўгім ствалом: пушка / з кароткім ствалом: марціра / страляе навясным агнём: гаўбіца / зенітная: зенітка (разм.) / страляе на далёкую адлегласць: дальнябойка (разм.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

зені́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. (разм.).

Зенітная гармата.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

марці́ра, -ы, мн. -ы, -цір, ж. (гіст.).

Караткаствольная артылерыйская гармата.

|| прым. марці́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скарастрэ́льны, -ая, -ае.

Які робіць максімальную колькасць выстралаў у адзінку часу.

Скарастрэльная гармата.

|| наз. скарастрэ́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мінамё́т, -а, М -мёце, мн. -ы, -аў, м.

Гармата навеснага агню, якая страляе мінамі.

|| прым. мінамётны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

га́ўбіца, -ы, мн. -ы, -біц, ж.

Артылерыйская гармата для навеснай стральбы па закрытых цэлях.

Лёгкая г.

|| прым. га́ўбічны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)