галу́н, -а́ і -у́, м.
1. -у́. Залатая, сярэбраная або мішурная тасьма, якая нашываецца на форменнае адзенне.
2. -а́, мн. -ы́, -о́ў. Нашыўка з гэтай тасьмы.
|| прым. галу́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
галу́н галу́н, -на́ и -ну́ м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
галу́н м.
1. (род. галуну́) (тесьма) галу́н;
2. (род. галуна́) (нашивка из тесьмы) галу́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
галу́н 1, ‑у, м.
Падвойная сернакіслая соль алюмінію, марганцу і інш. (у крышталічнай форме скарыстоўваецца ў тэхніцы, а таксама для спынення крыві пры парэзах).
галу́н 2, ‑а і ‑у, м.
1. ‑у. Залатая, сярэбраная або мішурная тасьма, якая нашываецца на форменнае адзенне. Нашыць палоскі з галуну.
2. ‑а. Нашыўка з гэтай тасьмы. На сонцы зброя залаціцца, і ззяе шоўк і галуны. Машара.
[Фр. galon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Галу́н 1 ’галун’ (БРС). Рус. галу́н, укр. галу́н ’тс’. Запазычанне з франц. galon (параўн. і іт. gallone), магчыма, праз польск. galon. Гл. Фасмер, 1, 390 (Шанскі, 1, Г, 20, неабгрунтавана аспрэчвае магчымасць польск. пасрэдніцтва: націск у слове можа адлюстроўваць націск ва ўскосных склонах). Бел. слова, здаецца, праз рус. мову (няма ў ст.-бел. помніках; гл. Булыка, Запазыч.).
Галу́н 2 ’галын’ (БРС, Шат., Касп., Нас.). Рус. галу́н, укр. галу́н ’тс’. Запазычанне праз польск. ałun, hałun ’тс’, а гэта з ням. (с.-в.-ням.) alûn (< лац. alumen) ’тс’ (ням. Alaun). Гл. Міклашыч, 2; Фасмер, 1, 390; Брукнер, 4. Не вельмі зразумелы варыянт бел. галын ’тс’ (БРС, Касп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шаўро́нны в разн. знач. шевро́нный;
ш. галу́н — шевро́нный галу́н;
~ннае ко́ла — шевро́нное колесо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазуме́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
Тасьма, звычайна шытая золатам або срэбрам; галун.
Абшыты пазументамі кафтан.
|| прым. пазуме́нтавы, -ая, -ае і пазуме́нтны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Алю́н ’галун’ (Нас., Касп., Гарэц.) < польск. ałun, hałun < ням. Alaun (alun). Гл. галун.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Галёны 1 ’бліскучыя шнуркі, ніткі і да т. п.’ (Касп.), ’шнур з бліскучымі ніткамі залатога колеру’ (Бяльк.). Запазычанне з польск. galon ’галун’ (< франц. galon; гл. Фасмер, 1, 390: пад галун 2).
Галёны 2 ’галёнкі’ (Жд. 2; адз. л. галёна). Здаецца, рэліктавая форма ад слав. *golenь ’галёнка’ без суфікса ‑к(а), але з пераводам старых асноў на ‑і ў а‑асновы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)