віду́шчы, -ая, -ае.
Які мае зрок, бачыць або здольны бачыць.
В. чалавек.
Адзінае відушчае вока.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
віду́шчы
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
віду́шчы |
віду́шчая |
віду́шчае |
віду́шчыя |
| Р. |
віду́шчага |
віду́шчай
віду́шчае |
віду́шчага |
віду́шчых |
| Д. |
віду́шчаму |
віду́шчай |
віду́шчаму |
віду́шчым |
| В. |
віду́шчы (неадуш.)
віду́шчага (адуш.) |
віду́шчую |
віду́шчае |
віду́шчыя (неадуш.)
віду́шчых (адуш.) |
| Т. |
віду́шчым |
віду́шчай
віду́шчаю |
віду́шчым |
віду́шчымі |
| М. |
віду́шчым |
віду́шчай |
віду́шчым |
віду́шчых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
віду́шчы, ‑ая, ‑ае.
Які мае зрок, бачыць; проціл. сляпы. Відушчы чалавек. // Здольны бачыць. Адзіным, відушчым вокам дзед упіваецца ў глухамань ночы. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Відушчы ’які валодае зрокам’ (БРС, КТС, Сцяшк. МГ), відушчый ’тс’ (Нас.), стаўб. ’чалавек, які ўсё заўважае’ (Жд. 1). Укр. видю́щий ’тс’, ’яўны’, рус. видущий ’той, хто добра бачыць’, польск. уст. widzący ’прарок’, чэш. vidoucí ’відушчы’. Запазычана, відаць, з царкоўнаславянскай мовы з заменай суф. ‑ашчы на суф. ‑ушчы з абагульненым значэннем Nomina agentis. У ст.-бел. мове відушчы адсутнічае (ёсць толькі видячій, видящий). Сюды ж відушчасць ’празорлівасць’, відушча ’празорліва’ (КТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
відушчы, зрачы
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жабра́к, ‑а, м.
Той, хто жабруе і жыве з міласціны; старац. Старцаў вёў відушчы жабрак. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Відавокі ’відушчы’ (КТС). Новаўтварэнне па ўзору чарнавокі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ві́дучы ’хутка, на вачах, увачавідкі, відавочна’ (КЭС, лаг.; хойн., Мат. Гом., Янк. II) — прыслоўе, утворанае ад дзеепрыслоўя відзючы > viděti. Да відзець (гл.).
Віду́чы ’чалавек, які добра бачыць’ (Жд., 2, КТС), мсцісл. відзючый (З нар. сл.), відучый ’тс’ (Нас.), укр. видючий ’відавочны’; ’відушчы’, рус. видучий ’відушчы, хто добра бачыць’ — дзеепрыметнік незалежнага стану ад дзеяслова відзець (гл.) з нерэгулярным утварэннем: суф. ‑учы(й) утварае Nomina agentis. Сюды ж відучасць ’здольнасць бачыць’ (КТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)