вычэ́рпвацца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -аецца; незак., чым (кніжн.).
Мець у чым-н. свой канец, мяжу.
Гэтым справа не вычэрпваецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вычэ́рпвацца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
вычэ́рпваецца |
вычэ́рпваюцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вычэ́рпваўся |
вычэ́рпваліся |
| ж. |
вычэ́рпвалася |
| н. |
вычэ́рпвалася |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вычэ́рпвацца несов.
1. исче́рпываться, истоща́ться, иссяка́ть; см. вы́чарпацца;
2. страд. выче́рпываться; исче́рпываться, истоща́ться; см. вычэ́рпваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вычэ́рпвацца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да вычарпацца.
2. Зал. да вычэрпваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выче́рпываться возвр., страд. вычэ́рпвацца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
исче́рпываться возвр., страд. вычэ́рпвацца;
вопро́с (инциде́нт) исче́рпывается пыта́нне (інцыдэ́нт) вычэ́рпваецца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вы́секаць ’высмаркаць нос’ (Янк. II, Бір. дыс., Шатал., брэсц., пін., З нар. сл.), вы́снекаць, вы́снякаць ’тс’ (Бір. дыс., Сцяц.). Укр. ви́сякати ’тс’, сяка́ти ’фыркаць, смаркацца’, рус. исся́кнуть ’вычарпацца’, польск. siąkać, siąknąć, sięknąć ’канчацца, вычэрпвацца; смаркацца’, в.-луж. sakać, saknyć ’высыхаць, вычэрпвацца’, чэш. sáknouti ’сачыцца, мачыць’, славац. siakať, siaknuť ’фыркаць, смаркацца’, серб.-харв. пресѐкати, ‑ка̑м ’вычарпаць’, балг. сѐквам, се́кна ’вычэрпваюся’. Прасл. *sęknǫti роднаснае слав. *sǫčiti, ц.-слав. исѫчити (гл. сучы́ць) (Фасмер, 3, 826). У іншых і.-е. мовах роднаснымі з’яўляюцца літ. senkù, sékti ’апускацца’, seklùs ’мелкі’, лат. sîkt, sīkstu, sîku ’засыхаць’, ст.-інд. ásakrak ’невычэрпны’, ст.-англ. sîhte ’балоцісты’ (з *siηhti), ірл. sesc ’сухі, бясплодны; той, які не дае малака’, кімр. hysp ’сухі’ (Траўтман, 256). Іначай–Махэк₂ (536), які звязвае таксама са слав. sokъ. Беларускія формы з ‑н‑, відавочна, пад уплывам польскіх назалізаваных форм з наступнай метатэзай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
истоща́ться несов.
1. (доходить до потери сил) мардава́цца; знясі́львацца;
2. (терять плодородность — о почве) спусташа́цца, спусто́швацца, абяспло́джвацца, высі́львацца;
3. (исчерпываться) вычэ́рпвацца; выдатко́ўвацца, расхо́давацца;
4. (о терпении) канча́цца, зака́нчвацца;
5. страд. мардава́цца; знясі́львацца; спусташа́цца, спусто́швацца, абяспло́джвацца, высі́львацца; вычэ́рпвацца; выдатко́ўвацца; расхо́давацца, см. истоща́тьI.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
иссяка́ть несов.
1. высыха́ць;
2. вычэ́рпвацца; (приходить к концу) канча́цца; (угасать) згаса́ць; (исчезать) зніка́ць;
си́лы иссяка́ют сі́лы канча́юцца (зніка́юць, згаса́юць);
сре́дства иссяка́ют сро́дкі вычэ́рпваюцца (канча́юцца).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)