вы́раўняцца, -яюся, -яешся, -яецца; зак.
1. Тое, што і выраўнавацца.
2. Разагнуцца, выпрастацца.
Жанчына, убачыўшы нас, выраўнялася, прывіталася.
3. Размясціцца па прамой лініі, параўняцца.
Калона выраўнялася.
В. ў рабоце з кім-н. (перан.).
4. Стаць лепшым (у фізічных або духоўных адносінах).
Хлапец выраўняўся і пастрайнеў.
|| незак. выро́ўнівацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́раўняцца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вы́раўняюся |
вы́раўняемся |
| 2-я ас. |
вы́раўняешся |
вы́раўняецеся |
| 3-я ас. |
вы́раўняецца |
вы́раўняюцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вы́раўняўся |
вы́раўняліся |
| ж. |
вы́раўнялася |
| н. |
вы́раўнялася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вы́раўняйся |
вы́раўняйцеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
вы́раўняўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вы́раўняцца сов., см. вы́раўнавацца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́раўняцца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і выраўнавацца. Маршчына не сыходзіла з ілба. Яна толькі выраўнялася і стала глыбейшая. Чорны.
2. Разагнуцца, выпрастацца. Ганна добра відна была.. Рукі былі сашчэплены так, што здалося — не разарве ніхто. Навек. І сама сядзела так, бы не выраўняецца век. Мележ.
3. Размясціцца па прамой лініі; параўняцца. Рабочыя выраўняліся, самкнуўшыся ў стройную калону. Пестрак. // перан. Даганяючы, зраўняцца з іншымі. Колькі летась давялося пахадзіць, паабіваць парогі, каб прыслалі спецыяліста, а цяпер, калі праўленне вылезла з прарыву, выраўнялася, забіраюць работніка з самага цяжкага ўчастка. Сапрыка.
4. Вярнуцца з нахіленага ў гарызантальнае ці вертыкальнае становішча. Самалёт выраўняўся і ўзяў курс на поўнач. Шахавец. [Насця] паклала руку на другі рычаг — машына выраўнялася і, плаўна пагойдваючыся, пайшла па асветленым фарамі прагале. Хадкевіч.
5. перан. Развіваючыся, павялічваючыся, зрабіць непрыкметнай розніцу паміж чым‑н. Рунь паступова выраўнялася. Хлапец выраўняўся і пастрайнеў. // Пазбавіўшыся ад недахопаў, стаць роўным, паслядоўным; ураўнаважыцца. Настрой паступова выраўняўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выро́ўнівацца гл. выраўняцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
испрями́ться вы́раўнавацца, вы́раўняцца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абраўнава́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ну́ецца; зак.
Зрабіцца роўным, гладкім; выраўняцца (аб краях, паверхні чаго-н.).
Свежы насып абраўнаваўся пад коламі машын.
|| незак. абраўно́ўвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выро́ўніванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. выроўніваць — выраўняць і выроўнівацца — выраўняцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выро́ўнівацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да выраўняцца.
2. Зал. да выроўніваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абраўнава́цца, ‑нуецца; зак.
Зрабіцца роўным, гладкім; выраўняцца (аб краях, паверхні чаго‑н.). Свежы насып абраўнаваўся пад коламі машын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)