вы́рабіць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. вы́раблю вы́рабім
2-я ас. вы́рабіш вы́рабіце
3-я ас. вы́рабіць вы́рабяць
Прошлы час
м. вы́рабіў вы́рабілі
ж. вы́рабіла
н. вы́рабіла
Загадны лад
2-я ас. вы́рабі вы́рабіце
Дзеепрыслоўе
прош. час вы́рабіўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вы́рабіць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак., што.

1. Зрабіць, выпрацаваць з чаго-н.; выпусціць.

Завод вырабіў многа станкоў.

2. Апрацаваць дубленнем.

В. авечую шкуру.

3. Выканаць пэўную колькасць работы; выпрацаваць.

В. норму.

4. Добра падрыхтаваць для пасеву, пасадкі (глебу).

В. поле.

5. Дасканала зрабіць; змайстраваць.

В. ліштвы.

6. Запэцкаць, сапсаваць што-н. неахайным абыходжаннем (разм.).

В. паліто ў смалу.

|| незак. вырабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. вы́раб, -у, м. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́рабіць сов.

1. вы́работать, произвести́, изгото́вить, вы́пустить;

заво́д ~біў мно́га аўтамашы́н — заво́д вы́пустил мно́го автомаши́н;

2. тех. (кожу) вы́делать, вы́дубить, продуби́ть;

3. (сделать определённое количество работы) вы́работать;

4. (землю) обрабо́тать, возде́лать;

в. уча́стак зямлі́ — обрабо́тать (возде́лать) уча́сток земли́;

5. смастери́ть;

6. разг. испа́чкать, изма́зать, отде́лать;

в. паліто́ — испа́чкать (изма́зать, отде́лать) пальто́;

7. горн. вы́работать, разрабо́тать;

в. ша́хту — вы́работать (разрабо́тать) ша́хту;

8. (придать законченный вид) отде́лать;

в. шкату́лку — отде́лать шкату́лку

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́рабіць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; зак., што.

1. Зрабіць, выпрацаваць з чаго‑н. якую‑н. рэч; выпусціць. Там з такой красы-пароды.. Лесапільныя заводы Дзіва вырабяць для вас. Глебка.

2. Апрацаваць шкуру дубленнем; выдубіць. Вырабіць авечую шкуру.

3. Выканаць пэўную колькасць работы; выпрацаваць. Вырабіць норму.

4. Добра падрыхтаваць глебу для пасеву, пасадкі. Вырабіць поле. □ [Тарэнта:] — Як пух мяккая [зямля на панскім полі].. Вырабілі людзі, сваю так не выраблялі. Галавач.

5. Дасканала зрабіць, стварыць што‑н. ручным спосабам; змайстраваць.

6. Выбраць, выкарыстаць усе карысныя выкапні. Вырабіць вугальны разрэз. Вырабіць шахту.

7. Разм. Запэцкаць, сапсаваць што‑н. неахайным абыходжаннем. Вырабіць паліто ў мел. Вырабіць касцюм.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вы́рабіць (БРС, Нас., Шпіл., Касп., Шат.), вы́робыты (поле) ’апрацаваць’ (палес., Выг. дыс.), вы́рабіцца ’выбрацца, вызваліцца’ (Янк. Мат., Шн., 2, Шат.), вырабля́ць ’дурэць, жартаваць’ (Шат.), вырабля́цца ’дурэць, сваволіць’ (Гарэц.). Гл. рабіць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́делать сов., в разн. знач. вы́рабіць, мног. павырабля́ць;

вы́делать шку́ру вы́рабіць шку́ру;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

продуби́ть сов. прадубі́ць; (выделать) вы́рабіць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́работать сов.

1. вы́працаваць, вы́рабіць, мног. павырабля́ць;

2. (создать) вы́працаваць;

3. (исчерпать) вы́рабіць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

начака́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; зак., чаго.

Чаканячы, вырабіць.

Н. сярэбраных манет.

|| незак. начака́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

панарабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак., чаго.

Нарабіць, вырабіць вялікую колькасць чаго-н.

П. цацак з гліны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)