вы́псець
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вы́псею |
вы́псеем |
| 2-я ас. |
вы́псееш |
вы́псееце |
| 3-я ас. |
вы́псее |
вы́псеюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вы́псеў |
вы́пселі |
| ж. |
вы́псела |
| н. |
вы́псела |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вы́псей |
вы́псейце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
вы́псеўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Вы́псець ’даходзіць да дзяцінства ў старасці’. Запазычанне з польск. wypsieć ’змарнець, сапсаваць і г. д.’, якое ад pies (Брукнер, 445).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́пса ’пагардлівая назва састарэлага’ (Нас., Гарэц.); ’сабачая морда’ (Бяльк.). Рус. смал. вы́пса ’лаянка’. Традыцыйна лічыцца літуанізмам; яшчэ Карскі (Белорусы, 128) параўноўваў з літ. vypsau, vypsóti ’стаяць або сядзець з насмешлівым выразам твару’. Урбуціс (Baltistica, 5 (1), 53) указвае і на зафіксаванае ў картатэцы (адзін раз) LKŽ vypsá ’мянушка чалавека’. У семантычных адносінах вельмі прывабліва звязаць гэта слова з выпсець (гл.); параўн., напр., думку аб сувязі рус. хрыч са ст.-рус. гричь ’сабака’ (Трубачоў, Происх., 27), але словаўтварэнне тлумачыць у гэтым выпадку цяжка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)