Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́нас
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
вы́нас |
вы́насы |
| Р. |
вы́насу |
вы́насаў |
| Д. |
вы́насу |
вы́насам |
| В. |
вы́нас |
вы́насы |
| Т. |
вы́насам |
вы́насамі |
| М. |
вы́насе |
вы́насах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
вы́нас, -су м.
1. вы́нос;
2. спец. (то, что уносится при горении из печей и котлов) уно́с;
3. спец. (о запряжке) уно́с
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́нас, ‑у, м.
Дзеянне паводле дзеясл. вынесці (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́несці, -несу, -несеш, -несе; -нес, -несла; -несі; -несены; зак.
1. каго-што. Несучы, выдаліць адкуль-н., аднесці за межы чаго-н.
В. мэблю з кватэры.
2. каго-што. Перамясціць куды-н., высунуць.
Плынь вынесла лодку на сярэдзіну ракі.
В. пытанне на сход (перан.). В. дробавы лік за дужкі.
3. перан., што. Атрымаць, набыць у выніку знаёмства з чым-н.
В. ўражанне.
4. перан., што. Прыняўшы рашэнне, аб’явіць (афіц.).
В. падзяку.
В. пастанову.
В. прысуд.
5. што. Вытрымаць, выцерпець.
Цяжка было в. гэта гора.
Не мог в. грубасці.
◊
Ледзь вынесці ногі (разм.) — з цяжкасцю пазбегнуць небяспекі, выратавацца.
|| незак. выно́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.
|| наз. вы́нас, -у, м. (да 1 і 2 знач.) і вынясе́нне, -я, н. (да 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уно́с
1. знос, род. зно́су м.;
2. (воровство) крадзе́ж, род. крадзяжу́ м.;
3. спец. (то, что уносится при горении из печей и котлов) вы́нас, -су м.;
4. спец. (о запряжке) вы́нас, -су м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́нос м.
1. вы́нас, -су м.;
2. (способ запряжки) а) (сбоку) прыпрэ́жка, -кі ж.; б) (гуськом) цу́гам, наўсця́ж;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вы́нашай ’пук сухога лёну, вынесены з сушкі за адзін раз’ (Жд., 1), вынаша́й ’тс’ (Шатал.), вынашэй ’тс’ (Влад.), вы́нашая ’тс’ (Жд., 1; Шчар., 150; Сцяшк.). Ад выносіць з суф. ‑ějь, ‑jajь першапачаткова як Nomen actionis (Слаўскі, SP, 1, 86 і наст.; Сцяц., Словаўтв., 23). Чэкман (Baltistica, 8, 2, 152) лічыць калькай літ. išnaša ’тое, што выносіцца з дому’, якое ўтворана ад ìšnèšti ’выносіць’ па вельмі прадуктыўнай мадэлі. Але параўн. чэш. vynáška ’вынас’ і рус. кастр. вы́носник ’тры-чатыры снапы яшчэ гарачага лёну, якія вынесены з сушкі для таго, каб церці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)