вы́качаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. гл. качаць.
2. што. Качаючыся, прымяць, утрамбаваць.
Конь выкачаў пасевы.
3. каго-што. Качаючы, укачаць, абляпіць у што-н., запэцкаць у што-н.
В. цеста ў муку.
|| незак. выка́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́качаць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вы́качаю |
вы́качаем |
| 2-я ас. |
вы́качаеш |
вы́качаеце |
| 3-я ас. |
вы́качае |
вы́качаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вы́качаў |
вы́качалі |
| ж. |
вы́качала |
| н. |
вы́качала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вы́качай |
вы́качайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
вы́качаўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вы́качаць сов.
1. (разгладить) вы́катать;
2. разг. (у што) вы́валять (в чём), обваля́ть (в чём); (всё покрыть, испачкать чем-л. — ещё) переваля́ть (в чём);
в. це́ста ў муку́ — вы́валять (обваля́ть) те́сто в муке́;
в. у гразь — вы́валять в грязи́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́качаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. што. Разгладзіць качаннем. Выкачаць бялізну качалкай. // Качаючыся, прымяць, змяць, утрамбаваць што‑н. Сёння раніцай жонка пайшла ў агарод па цыбулю і прыбегла плачучы: нехта ўсе грады выкачаў. Сяргейчык.
2. каго-што. Пераварочваючы з боку на бок, укачаць, абляпіць у што‑н. Выкачаць цеста ў муку. // Запэцкаць у што‑н. Выкачаць яблыкі ў пясок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́качаць (БРС), вы́кынчыць ’выкачаць бялізну’ (Бяльк.) з н устаўным, відаць, экспрэсіўнага паходжання, вы́качацца ’выгадавацца, выжыць’ (БРС, КЭС, лаг.). Гл. качаць. Адносна апошняга значэння параўн. рус. дыял. вы́качаться ’акрыяць пасля хваробы’, укр. ви́качуватися ’валяцца, ляжаць доўга’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. каго-што. Тое, што і каціць (у 1 знач.), але абазначае рух, які адбываецца ў розны час і ў розных напрамках.
К. бочкі.
К. бярвенне.
2. што. Размякчаючы ў руках і рухаючы па якой-н. паверхні, надаваць чаму-н. акруглую форму.
К. клёцкі.
К. шарыкі з пластыліну.
3. што. Паварочваць з боку на бок у чым-н. сыпкім, вязкім.
К. рыбу ў муцэ.
4. што. Разгладжваць пры дапамозе качалкі, качалак.
К. абрусы.
5. што. Рабіць пракатку (спец.).
К. ліставое жалеза.
6. Падкідваць каго-н. на руках, выражаючы радасць, захапленне і пад. (разм.).
|| зак. пакача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 2—4 і 6 знач.), вы́качаць, -аю, -аеш, -ае; -аны (да 3 і 4 знач.) і скача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 2 знач.).
|| наз. кача́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́катать сов. вы́качаць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выка́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да выкачаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
изваля́ть сов. (выпачкать) прост. вы́качаць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выка́чванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. выкачваць — выкачаць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)