выве́трываць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. выве́трываю выве́трываем
2-я ас. выве́трываеш выве́трываеце
3-я ас. выве́трывае выве́трываюць
Прошлы час
м. выве́трываў выве́трывалі
ж. выве́трывала
н. выве́трывала
Загадны лад
2-я ас. выве́трывай выве́трывайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час выве́трываючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

выве́трываць несов.

1. прям., перен. выве́тривать;

2. выве́триваться; см. вы́ветраць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

выве́трываць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да выветрыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́ветрыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што.

1. Разбурыць пад уздзеяннем ветру, пад уплывам атмасферных ваганняў.

Вецер выветрыў торф.

2. Прымусіць што-н. знікнуць праветрываннем або пад уздзеяннем ветру.

В. смурод.

|| незак. выве́трываць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. выве́трыванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

выве́тривать несов., прям., перен. выве́трываць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

выве́трывацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да выветрыцца.

2. Зал. да выветрываць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выве́трывацца несов., возвр., страд. выве́триваться; см. вы́ветрыцца, выве́трываць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

выпе́трываць

‘выветрываць, высушваць што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. выпе́трываю выпе́трываем
2-я ас. выпе́трываеш выпе́трываеце
3-я ас. выпе́трывае выпе́трываюць
Прошлы час
м. выпе́трываў выпе́трывалі
ж. выпе́трывала
н. выпе́трывала
Загадны лад
2-я ас. выпе́трывай выпе́трывайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час выпе́трываючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Ветрыць 1 ’сушыць на ветры, праветрываць’ (Нас., Касп., Бяльк.), жыт. ’дзьмуць (аб ветры)’; (перан.) ’круціцца’ (Мат. Гом.); ’выветрываць’ (Яруш.); ’веяць збожжа на ветры’ (Касп., Арх. ГУ; рагач., жыт., Мат. Гом.; докш., карэліц., Янк. Мат., Янк. I, Юрч., Яўс.), палес. ві́трыты, ві́трынне ’ачыстка збожжа на ветры пасля падсейвання яго рэшатам’ (Выг.). Укр. вітрити ’праветрываць’, рус. паўн.-сіб. ветрить ’сушыць на ветры, на марозе, праветрываць’, польск. wietrzyć ’трымаць на свежым паветры’; ’губляць пах, свежасць пад уздзеяннем паветра і цяпла’; ’распадацца, выветрывацца (аб мінералах)’, чэш. větřiti se ’віцца на ветры (аб спадніцы)’, славен. vẹ́triti ’праветрываць’, серб.-харв. ве̏трити, вје̏трити ’праветрываць, выпарвацца (аб газах)’; ’плаваць пад ветразем’; ’хутка махаць крыламі’, макед. ветрее се, ветри се ’праветрываць’; ’выжываць з розуму’, балг. ветрея ’выветрываць, праветрываць’; ’выдыхацца, выветрывацца’; ’махаць (хусткай, флагам)’, ветрея се ’калыхацца ад ветру’. Прасл. дзеяслоў větr‑it‑i, які ўтварыўся пры дапамозе суф. ‑i‑ti (< ‑ě‑ti). Да ве́цер (гл.).

Ветрыць 2 ’пазнаваць, вызначаць што-небудзь, прынюхвацца да ветру, чуць нюхам’ (КТС). Укр. ві́трити ’нюхаць паветра (аб сабаку)’, рус. ветрить ’валодаць здольнасцю адшукваць дзічыну нюхам «па ветры»’, польск. wietrzyć ’шукаць, сачыць, чуць нюхам’, чэш. větřiti ’чуць нюхам (аб сабаку, каню)’, славац. vetriť ’тс’, серб.-харв. ве̏трити, вје̏трити ’чуць нюхам пах, які прыносіцца ветрам’. Прасл. větriti (суф. ‑i‑ti < ‑ě‑ti). Да вецер (гл.). Лексема větrъ, ад якой утварыўся дзеяслоў, мела пераноснае значэнне ’пах’, якое сёння мы маем, напр., у чэш. народн. větry ’страўнікавыя газы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)