вуго́лле гл. вугаль.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вуго́лле

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. вуго́лле
Р. вуго́лля
Д. вуго́ллю
В. вуго́лле
Т. вуго́ллем
М. вуго́ллі

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вуго́лле собир., ср. у́гли, мн. у́голье;

◊ як на ~ллі — как на у́гольях (на у́глях)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вуго́лле, ‑я, н., зб.

Вуглі, вугалі (у 2 знач.). Кузня ў вёсцы маленькая, нават меха няма, каб раздзьмуць вуголле. Навуменка.

•••

Як на вуголлі (сядзець, быць і пад.) — пра чые‑н. вельмі неспакойныя, трывожныя паводзіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ву́галь, -ю, мн. вуглі́, вуглёў і вугалі́, вугалёў, м.

1. (мн. вуглі́). Цвёрдае гаручае выкапнёвае рэчыва арганічнага паходжання.

Каменны в.

Буры в.

2. (мн. вуглі́ і вугалі́). Рэшткі няпоўнага згарання драўніны; кавалак абгарэлага дрэва.

Драўнінны в.

Выграбі вугалі з печы.

○

Белы вугаль — пра рухаючую сілу вады.

Блакітны вугаль — пра рухаючую сілу ветру.

|| памянш. вугалёк, -лька́, мн. -лькі́, -лько́ў, м. (да 1 і 2 знач.), вуге́льчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 2 знач.) і вуго́льчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 2 знач.).

|| зб. вуго́лле, -я, н. (да 2 знач.).

|| прым. ву́гальны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павыго́ртваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

Выгарнуць усё, многае.

П. вуголле з печы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сатле́лы, -ая, -ае.

Такі, што, тлеючы, згніў або згарэў да канца.

Сатлелая адзежына.

Сатлелае вуголле.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сатле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

Тлеючы, згніць або згарэць да канца.

Вопратка сатлела ад часу.

У печы сатлела вуголле.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прамяша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Добра размяшаць.

П. вуголле ў печы.

2. Правесці які-н. час, мяшаючы што-н.

|| незак. праме́шваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падага́рваць, ‑ае; зак.

Дагарэць — пра ўсё, многае. Вуголле падагарвала. Дровы падагарвалі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)